Từ năm 2014 đến hết năm 2018, lực lượng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Lào Cai đã khởi tố, điều tra 862 vụ, 2.499 bị can về hành vi trộm cắp tài sản, trong đó có 405 vụ, 1.285 bị can là người dân tộc thiểu số (DTTS), chiếm 46,9% số vụ án và 51,4% số bị can. Tuy số vụ trộm cắp tài sản do người DTTS gây ra có giảm qua các năm, nhưng luôn chiếm tỷ lệ cao.
Trong nhiều vụ án kể trên, rất khó khăn cho lực lượng chức năng trong việc truy bắt, phá án do địa hình hiểm trở, bất đồng ngôn ngữ; sự hiểu biết pháp luật của đồng bào còn hạn chế dẫn đến hiệu quả phát giác, tố giác tội phạm chưa cao. Trong khi đó, đối tượng phạm tội thường quan sát kỹ địa điểm, lối ra vào, công tác tuần tra, canh gác, quy luật sinh hoạt của người dân để chọn thời gian gây án.
Điển hình, khoảng 22 giờ ngày 29/11/2014, gia đình ông Đặng Văn Quân (ở xã Thượng Hà, huyện Bảo Yên) bị mất 01 con trâu đực, trị giá khoảng 20 triệu đồng. Qua điều tra, Công an huyện Bảo Yên đã làm rõ đối tượng trộm cắp là Bàn Văn Hùng (sinh năm 1995, dân tộc Dao, ở tùng địa chỉ trên). Hùng khai nhận, đã theo dõi nhà ông Quân từ trước đó khoảng 01 tháng, thấy chuồng trâu cách nhà khá xa, người nhà thường đi ngủ sớm nên đã vào dắt trộm trâu.
Các đối tượng trộm cắp tài sản thường câu kết thành các ổ, nhóm, khi hoạt động phân công vị trí, vai trò cho từng người. Ổ, nhóm có khi chỉ mang tính tạm thời, sau khi thực hiện xong hành vi phạm tội thì tan rã, có khi mang tính lâu dài, ổn định. Điển hình, khoảng 09 giờ ngày 07/5/2018, đối tượng Hoàng Xuân Kỳ (sinh năm 1983, trú tại xã Xuân Hòa) và Cổ Văn Dũng (sinh năm 1993, trú tại xã Tân Dương, huyện Bảo Yên, đều là người dân tộc Tày). Do không có tiền mua ma túy sử dụng, Kỳ và Dũng rủ nhau đột nhập xưởng cơ khí của gia đình ông Lại Quang Hiển (ở tổ 2B, thị trấn Phố Ràng, huyện Bảo Yên), lấy đi 01 máy hàn và 02 máy cắt kim loại, trị giá khoảng 3,1 triệu đồng. Qua đấu tranh cho thấy, Kỳ là chủ mưu, khi nảy sinh ý định trộm cắp tài sản đã gọi Dũng và các đối tượng nghiện khác cùng đi. Sau khi trộm thành công, chúng mang bán tài sản trộm cắp được, mua ma túy sử dụng và nhậu nhẹt. Ngoài vụ trộm này, Kỳ và Dũng còn cùng Lù Văn Quân (dân tộc Nùng, trú tại xã Xuân Hòa) thực hiện trót lọt 01 vụ trộm dê ở xã Xuân Thượng vào tháng 1/2018.
Các vụ trộm cắp do người DTTS gây ra từ năm 2014 đến 2018 xảy ra nhiều nhất ở các huyện Bát Xát, Bảo Thắng, Bảo Yên, Bắc Hà, Văn Bàn, thành phố Lào Cai. Do tác động của mặt trái kinh tế thị trường, tình trạng không có việc làm ngày càng gia tăng, đời sống xã hội nảy sinh nhiều thói hư, tật xấu như các loại tệ nạn ma túy, mại dâm, cờ bạc; trình độ dân trí còn thấp, tồn tại nhiều hủ tục, kinh tế - xã hội khó khăn… là điều kiện phát sinh tội phạm trộm cắp tài sản. Đồng bào thường sinh sống ở khu vực đồi núi, địa hình hiểm trở, nhiều khu vực trong vùng rất khó tiếp cận, đặc biệt là vào mùa mưa lũ. Đây là những đặc điểm thuận lợi cho các đối tượng phạm tội lợi dụng và lẩn trốn, gây khó khăn cho công tác phát hiện, điều tra, xử lý của cơ quan chức năng...
 |
| Công an huyện Bảo Yên dựng lại hiện trường vụ án Bàn Văn Quyết (dân tộc Dao, trú tại Tuyên Quang) trộm cắp xe máy tại bản Cuông, xã Xuân Hòa, ngày 16/7/2017. |
Lực lượng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Lào Cai đã chủ động tiến hành các biện pháp phòng ngừa tội phạm trộm cắp tài sản, thông qua các hoạt động tuyên truyền, tuần tra, kiểm soát địa bàn; vận động quần chúng phát hiện, cung cấp thông tin tội phạm cũng như phát hiện, điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật. Nghiên cứu xây dựng các chương trình, kế hoạch bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, trong đó có các văn bản liên quan đến phòng ngừa tội phạm nói chung và tội phạm trộm cắp tài sản do người DTTS gây ra nói riêng. Tham mưu với cấp ủy đảng, chính quyền các cấp triển khai thực hiện nhiều nghị quyết, chỉ thị về công tác an ninh, trật tự gắn với phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc và các phong trào thi đua yêu nước, nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm; chủ động nắm tình hình các đối tượng có tiền án, tiền sự về hành vi trộm cắp, từ đó tham mưu cho chỉ huy đơn vị, cấp ủy đảng, chính quyền địa phương và các tổ chức đoàn thể chủ động trong việc quản lý.
Những năm qua, lực lượng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Lào Cai đã phối hợp với các cơ quan tổ chức gần 12.000 hội nghị phổ biến, giáo dục pháp luật, xuất bản nhiều cuốn tài liệu phổ biến pháp luật về ANTT, xây dựng 146 tủ sách pháp luật do cấp xã quản lý, tổ chức 670 phiên tòa xét xử lưu động. Đồng thời, làm tốt công tác vận động quần chúng tham gia phòng ngừa tội phạm trộm cắp tài sản thông qua các mô hình, phong trào như “Tiếng kẻng an ninh”, “Dòng họ tự quản về ANTT”, “Thôn, bản bình yên, gia đình hạnh phúc”...; phát huy vai trò người có uy tín trong cộng đồng các DTTS để giải quyết những vấn đề phức tạp nảy sinh...
Thời gian tới, tình hình tội phạm hình sự nói chung, tội phạm trộm cắp tài sản do người DTTS gây ra trên địa bàn tỉnh Lào Cai tiếp tục có những diễn biến phức tạp, tiềm ẩn gia tăng về số vụ phạm tội, tính chất, mức độ nghiêm trọng, phạm vi, quy mô hoạt động, phương thức, thủ đoạn hoạt động có thay đổi theo từng giai đoạn. Với vai trò là lực lượng nòng cốt trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, Công an tỉnh Lào Cai nói chung, lực lượng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh nói riêng tiếp tục làm tốt công tác tham mưu, giúp chính quyền các cấp, nhất là chính quyền cơ sở trong việc thành lập, hướng dẫn các tổ chức như thanh niên, phụ nữ, gia đình, dòng họ tự quản… thực hiện những nhiệm vụ liên quan đến giữ gìn ANTT; đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, phổ biến, ngăn ngừa những hành vi vi phạm pháp luật của những người chưa thành niên và thanh niên trong gia đình, từng bản, từng thôn, từng xã, từng huyện...