Dự thảo Thông tư này quy định trình tự, thủ tục, thẩm quyền xét duyệt, quyết định xếp loại chấp hành án phạt tù (sau đây viết gọn là xếp loại) cho phạm nhân. Áp dụng đối với phạm nhân đang chấp hành án phạt tù tại các trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ trong Công an nhân dân (sau đây viết gọn là cơ sở giam giữ phạm nhân); cơ quan, người có thẩm quyền đề nghị, xét duyệt, quyết định xếp loại cho phạm nhân và các cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan.

Theo đó, tại Chương II dự thảo quy định trình tự, thủ tục xếp loại cho phạm nhân, trong đó, xếp loại 06 tháng, 01 năm, phạm nhân phải viết Bản kiểm điểm chấp hành án phạt tù (nội dung kiểm điểm dựa vào các tiêu chí quy định tại Khoản 1 Điều 19 Nghị định số 133/2020/NĐ-CP), nêu phương hướng phấn đấu trong thời gian tới và tự nhận loại chấp hành án phạt tù. 

Phạm nhân không biết chữ hoặc khuyết tật không tự viết được thì nhờ phạm nhân khác viết hộ, sau đó đọc lại cho phạm nhân nhờ viết kiểm điểm nghe, ký tên hoặc điểm chỉ vào bản kiểm điểm, có xác nhận của quản giáo phụ trách đội (tổ) phạm nhân. Phạm nhân người nước ngoài không biết tiếng Việt, thì quản giáo yêu cầu họ viết bản kiểm điểm bằng tiếng Anh hoặc ngôn ngữ của nước họ. Trại giam dịch bản kiểm điểm ra tiếng Việt, có chữ ký của người dịch và xác nhận của Giám thị trại giam.

Trường hợp phạm nhân không đủ thời gian xếp loại 06 tháng thì phạm nhân vẫn phải viết bản kiểm điểm và có nhận xét, đánh giá của quản giáo và xác nhận của Thủ trưởng cơ sở giam giữ phạm nhân về thái độ, kết quả chấp hành phạt tù. Nếu đủ thời gian xếp loại tuần, tháng, quý thì xếp loại cho phạm nhân theo quy định của Thông tư này.

Dự thảo Thông tư cũng phân loại chấp hành án phạt tù cho phạm nhân gồm 4 loại: Tốt, Khá, Trung bình, Kém. Các phạm nhân sẽ được định kỳ xếp loại theo tuần, tháng, quý, 6 tháng và 01 năm. Đối với xếp loại Tốt, Khoản 6 Điều 7 nêu rõ, phạm nhân có tiền án mà chưa được xóa án tích thì phải có thêm thời gian theo dõi, thử thách. Nếu có một tiền án thì 01 quý đầu, hai tiền án thì 02 quý đầu, từ ba tiền án trở lên thì 04 quý đầu mới đến cơ sở giam giữ phạm nhân chấp hành án phạt tù không được xếp loại tốt (trừ trường hợp lập công).

Đáng chú ý, xếp loại trong trường hợp lập công, phạm nhân lập công cứu được người, tài sản giá trị từ 10.000.000 đồng (mười triệu đồng) trở lên của Nhà nước, tập thể, công dân trong thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn, dịch bệnh; cung cấp nguồn tin giúp cơ sở giam giữ phạm nhân, phát hiện, ngăn chặn được âm mưu chống phá, trốn khỏi nơi giam giữ, bắt được phạm nhân trốn khỏi nơi giam, ngăn chặn được phạm nhân phạm tội mới trong thời gian chấp hành án phạt tù, ngăn chặn được hành vi phá hoại; giúp cơ quan Nhà nước có trách nhiệm trong phát hiện, điều tra, truy bắt, xử lý tội phạm đã được Giám thị trại giam, Giám thị trại tạm giam thuộc Bộ Công an, Thủ trưởng cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, Thủ trưởng cơ quan điều tra xác nhận bằng văn bản, quyết định khen thưởng lập công thì các kỳ xếp loại năm đó được điều chỉnh nâng lên một bậc.  

Phạm nhân cứu được người đang trong tình trạng nguy hiểm, tài sản giá trị từ 30.000.000 đồng (ba mươi triệu đồng) trở lên của Nhà nước, tập thể, công dân; lập được công lớn, lập được nhiều công, thì các kỳ xếp loại năm đó được điều chỉnh nâng lên hai bậc. Nếu trong năm đó, phạm nhân được xếp loại khá thì nâng lên xếp loại tốt…

Ngoài ra, Dự thảo quy định nghiêm cấm hành vi xếp loại cho phạm nhân không đúng điều kiện, trình tự, thủ tục, thẩm quyền theo quy định; làm giả, làm sai lệch hồ sơ, chứng từ, hóa đơn, tài liệu về xếp loại cho phạm nhân; lợi dụng việc xếp loại để xâm hại quyền, lợi ích hợp pháp của phạm nhân hoặc vì mục đích vụ lợi khác.

Toàn văn dự thảo Thông tư được đăng trên Cổng Thông tin điện tử Bộ Công an để lấy ý kiến đóng góp trong thời gian 02 tháng kể từ ngày đăng.