Hòa mình vào dòng chảy 80 năm (19/8/1945 - 19/8/2025) lịch sử xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của lực lượng Công an nhân dân, lực lượng Công an Cao Bằng đã ghi tên mình với những thành tích, chiến công xuất sắc, xứng đáng với niềm tin yêu, là chỗ dựa tin cậy của cấp ủy, chính quyền và các tầng lớp Nhân dân trong tỉnh, góp phần giữ vững an ninh, trật tự phục vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội trên quê hương cách mạng Cao Bằng.

Cách đây 80 năm, vào ngày 22/8/1945, chính quyền cách mạng tỉnh Cao Bằng được thành lập; ngay sau đó, Ủy ban nhân dân lâm thời tỉnh Cao Bằng đã thành lập Ty Liêm phóng do đồng chí Đoàn Nguyên Nhật (Hồng Kỳ) phụ trách với quân số khoảng 10 người được chia thành 02 bộ phận: Văn phòng và Trinh sát làm nhiệm vụ điều tra nắm tình hình. Thành lập Ban Cảnh sát do đồng chí Nông Quang Vinh phụ trách có quân số khoảng 20 người chia làm 02 bộ phận: Văn phòng hành chính và Cảnh sát trật tự, đảm nhận nhiệm vụ giữ gìn trật tự. Ngày 22/8/1945 được xác định là Ngày thành lập Công an Cao Bằng.

Tháng 5 năm 1946, tỉnh Cao Bằng đã sáp nhập Ty Liêm phóng và Ban Cảnh sát thành Ty Công an Cao Bằng. Tháng 5 năm 1947, Chi bộ Đảng của Ty Công an Cao Bằng được thành lập do đồng chí Bình Trung - Trưởng Ty Công an làm Bí thư Chi bộ. Sự kiện này đã đánh dấu một bước ngoặt trong lịch sử Công an Cao Bằng về công tác chỉ đạo trực tiếp của cấp ủy Đảng trong đảm bảo an ninh trật tự, thể hiện sự lớn mạnh của tổ chức Đảng trong ngành Công an.

Từ khi thành lập, lực lượng Công an Cao Bằng đã tham mưu kịp thời cho cấp ủy, chính quyền và được sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh trong thực hiện những đối sách khôn khéo chống “thù trong, giặc ngoài”, tránh mắc mưu khiêu khích của địch, đồng thời tích cực điều tra nắm tình hình, chủ động đối phó, ngăn chặn những hành động phá hoại, cướp bóc của chúng. Phối hợp chặt chẽ với lực lượng Quân đội và nhân dân các dân tộc địa phương chiến đấu ngoan cường, mưu trí, dũng cảm, truy quét, dập tắt và làm tan rã những toán phỉ và các tổ chức phản động, trừng trị bọn đầu sỏ. Do vậy chính quyền cách mạng trong tỉnh được bảo vệ vững chắc, từng bước củng cố đi lên.

Tháng 10 năm 1947, thực dân Pháp cho quân nhảy dù xuống thị xã Cao Bằng và mở rộng chiếm đóng đến một số huyện trong tỉnh, chia cắt Cao Bằng thành nhiều vùng khác nhau, bọn tề, ngụy, phỉ cũ ngóc đầu dậy. Ở những vùng địch kiểm soát, chúng xây dựng đồn bốt, tổ chức quân lính đi vây ráp và bức hại cán bộ cơ sở của ta, các loại tội phạm khác cũng lợi dụng thời cơ này nổi lên chống phá chính quyền cách mạng. Công an Cao Bằng đã phối kết hợp với các đơn vị vũ trang trong tỉnh, hiệp đồng chặt chẽ và tổ chức chiến đấu với tinh thần tiến công kiên quyết, chiến đấu dũng cảm, cầm chân, tiêu diệt địch và làm cho chúng tổn thất nặng nề. Các tổ điệp báo hoạt động tập trung ở vùng địch kiểm soát làm nhiệm vụ điều tra, nắm tình hình địch, ngăn chặn và tiêu diệt bọn mật thám, chỉ điểm, bọn tề ngụy phản động; mặt khác, thực hiện tốt công tác binh vận, vận động binh lính trong hàng ngũ địch làm binh biên, mang vũ khí trở về tham gia hàng ngũ kháng chiến cứu nước.

Năm 1950, cuộc kháng chiến chuyển sang giai đoạn mới: giai đoạn tổng phản công giành thắng lợi hoàn toàn. Trung ương Đảng quyết định mở Chiến dịch Biên giới. Thực hiện sự chỉ đạo của Nha Công an Trung ương, Công an Cao Bằng đã tích cực phối hợp tham gia bảo vệ chiến dịch với các nhiệm vụ: Bảo vệ bí mật quân sự, các kế hoạch hành quân, trú quân của bộ đội, bảo vệ nội bộ, chống địch do thám, chống các phần tử địch chui vào nội bộ điều tra tình báo; bảo vệ các đoàn dân công, bảo vệ giao thông vận tải, phát động phong trào “Phòng gian bảo mật” trong nhân dân và trong các đơn vị quân đội, các đoàn dân công phục vụ chiến dịch. Đặc biệt là tổ chức và thực hiện thành công phương án bảo vệ an toàn Bộ Chỉ huy trực tiếp chỉ đạo chiến dịch, bảo vệ an toàn cho Chủ tịch Hồ Chí Minh trong cả quá trình Người trực tiếp ra mặt trận chỉ huy Chiến dịch Biên giới.

Chiến dịch Biên giới thắng lợi, Cao Bằng được hoàn toàn giải phóng. Sau khi tiếp quản Thị xã, Công an Cao Bằng đã tiếp nhận, quản lý, khai thác, giáo dục, phân loại và đề xuất các biện pháp xử lý hàng ngàn tù binh Pháp và tay sai. Qua công tác này, ta đã phát hiện và xử lý nhiều tên gián điệp và tay sai đế quốc đang sống trà trộn trong dân tại những vùng mới giải phóng, bảo đảm giữ vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội, từng bước góp phần ổn định mọi mặt đời sống nhân dân.

Chiến dịch Điện Biên Phủ kết thúc thắng lợi, hòa bình được lập lại trên miền Bắc nước ta. Nhưng ở miền Nam, Mỹ và bè lũ tay sai cố tình ngăn cản việc thực hiện Hiệp định Giơ-ne-vơ lập lại hòa bình ở Việt Nam. Chúng âm mưu nhằm biến miền Nam thành thuộc địa kiểu mới của Mỹ. Do vậy, Cao Bằng một lần nữa là hậu phương đối với đồng bào miền Nam ruột thịt. Lực lượng Công an đã triển khai xuống các địa phương ở dọc tuyến đường từ cửa khẩu Tà Lùng đến đèo Cao Bắc, tổ chức bảo vệ an toàn cho gần 30.000 lượt xe quá cảnh, vận chuyển được trên 82.000 tấn hàng viện trợ, kịp thời chi viện cho chiến trường miền Nam, góp phần đánh thắng giặc Mỹ xâm lược.

Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đã đánh dấu một mốc son chói lọi của dân tộc Việt Nam; Bắc Nam sum họp, đất nước hòa bình. Tuy nhiên, Cao Bằng tiếp tục phải đối mặt với cuộc chiến tranh biên giới, Công an Cao Bằng đã phối hợp, kết hợp với lực lượng vũ trang và nhân dân trong tỉnh, cán bộ, chiến sĩ các đồn biên phòng chiến đấu kiên cường bám trụ, tiêu diệt nhiều địch, tổ chức cho dân sơ tán và bảo vệ an toàn cho nhân dân tại các khu hậu cứ.

Trong cuộc chiến đấu đã xuất hiện nhiều tấm gương dũng cảm ngoan cường như tập thể Công an huyện Hòa An; đồng chí Hoàng Văn Quản, Trưởng Công an huyện Hòa An; những gương liệt sĩ Phạm Hồng Anh, Phạm Hồng Phúc, Bế Văn Bính,… các đồng chí đã anh dũng ngã xuống vì nghĩa vụ cao cả, thiêng liêng của mình đối với Tổ quốc.

Trong công cuộc đổi mới của đất nước, dưới sự lãnh đạo của Bộ Công an, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Cao Bằng, sự chỉ đạo trực tiếp, toàn diện của Đảng ủy, Ban Giám đốc Công an tỉnh, kế thừa và phát huy truyền thống quê hương cách mạng, truyền thống anh hùng của nhân dân các dân tộc trong tỉnh, lực lượng Công an Cao Bằng đã lập được nhiều chiến công xuất sắc, góp phần bảo vệ an ninh quốc gia bảo đảm trật tự an toàn xã hội trong suốt chặng đường cách mạng phục vụ hiệu quả công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế, xã hội của địa phương.

Trong những năm qua lực lượng Công an Cao Bằng đã có những chuyển mình mạnh mẽ, công tác lãnh đạo, chỉ đạo được đổi mới toàn diện theo hướng sâu sát, cụ thể với nhiều cách đột phá chưa có tiền lệ. Phát huy vai trò người đứng đầu các cấp chịu trách nhiệm toàn diện về tình hình, kết quả công tác gắn với công tác thi đua, khen thưởng kỷ luật, phát huy tính chủ động sáng tạo trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ. Cán bộ, chiến sĩ lực lượng Công an Cao Bằng được chỉ đạo, định hướng cụ thể từng mặt công tác gắn với công tác đánh giá, xếp loại cá nhân, tạo động lực khí thế thi đua lập thành tích trong toàn lực lượng. Qua đó, trong những năm qua lực lượng lực lượng Công an Cao Bằng đã đạt được một số kết quả nổi bật:
Trong công tác bảo đảm an ninh quốc gia: Lực lượng Công an Cao Bằng đã chủ động tham mưu Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh nhiều chủ trương giải pháp bảo đảm an ninh chính trị, bảo vệ bí mật nhà nước, an ninh kinh tế, an ninh các vấn đề xã hội, tạo bước đột phá trong giải quyết dứt điểm các vấn đề phức tạp về an ninh, trật tự đã tồn tại từ nhiều năm qua. Điển hình như xóa bỏ hoàn toàn hoạt động của tổ chức bất hợp pháp Dương Văn Mình trên địa bàn Cao Bằng sau 34 năm; xóa bỏ hoàn toàn hoạt động lợi dụng, núp bóng tôn giáo tín ngưỡng “Ân điển cứu rỗi” sau 10 năm; “Chữ thập vải đỏ” sau 27 năm… góp phẩn ổn định trong vùng đồng bào dân tộc. Đấu tranh có hiệu quả và từng bước thu hẹp ảnh hưởng cửa các hoạt động mê tín dị đoan, phản khoa học, gây phức tạp về an ninh trật tự như “Năng lượng gốc trống đồng Việt Nam”, Pháp Luân công, Hội thánh đức Chúa trời mẹ...

Trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật có nhiều chuyển biến tích cực. Từ tháng 12/2021 đến hết Quý I/2025, trên lĩnh vực trật tự xã hội điều tra khám phá 1.656/1.755 vụ, làm rõ 2.407 đối tượng, đạt tỷ lệ 96,1%, khởi tố 1.463 vụ, 2.542 bị can; đề nghị truy tố 1.293 vụ, 2.381 bị can. Xử phạt vi phạm hành chính trên 2.000 trường hợp với tổng số tiền phạt là 5,537 tỷ đồng; trên lĩnh vực kinh tế, môi trường phát hiện xử lý 1.686 vụ, 2.333 đối tượng, khởi tố 269 vụ, 659 bị can, đề nghị truy tố 304 vụ, 658 bị can, xử lý hành chính 1.275 trường hợp, phạt tiền 16.620.342.000 đồng. Trên lĩnh vực ma túy đã phát hiện, bắt giữ 1.550 vụ, 2.215 đối tượng phạm tội, thu giữ 193 bánh heroin, 521,315g heroin, 4,31 kg ma túy tổng hợp… Khởi tố 1.431 vụ, 2.091 bị can; đề nghị truy tố 1.478 vụ, 2.062 bị can, xử lý hành chính 726 trường hợp, phạt tiền 707.300.000 đồng.

Công tác quản lý nhà nước về an ninh, trật tự được đẩy mạnh; tai nạn giao thông giảm cả ba tiêu chí; công tác quản lý, thu hồi vũ khí, vật liệu nổ đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ; phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc được quan tâm, nhân rộng nhiều mô hình, điển hình tiên tiến; công tác xây dựng đảng, xây dựng lực lượng hậu cần có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự trên địa bàn tỉnh, phục vụ hiệu quả nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội, đối ngoại ở địa phương.

Tham mưu triển khai thực hiện đồng bộ, quyết liệt có hiệu quả Đề án 06 trên địa bàn tỉnh Cao Bằng. Tính đến hết Quý I/2025, lực lượng Công an Cao Bằng đã thu nhận 16.199 hồ sơ cấp căn cước; 9.330 hồ sơ định danh điện tử, đăng ký 423.044 tài khoản, kích hoạt 309.458 tài khoản định danh điện tử. Tiến hành tra cứu 489 lượt phục vụ yêu cầu nghiệp vụ và yêu cầu của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn. 

Đặc biệt, chỉ số cải cách hành chính năm 2024 của Công an tỉnh Cao Bằng được Bộ Công an đánh giá xếp loại Xuất sắc, xếp thứ 16/63 đơn vị, tăng 17 bậc xếp hạng so với năm 2023.

Lực lượng Công an Cao Bằng luôn làm tốt công tác đền ơn đáp nghĩa bằng cách nhận phụng dưỡng Bà mẹ Việt Nam anh hùng, quan tâm thường xuyên tới công tác đảm bảo các quyền lợi cho thân nhân các gia đình liệt sĩ và các đồng chí thương binh trong ngành Công an, phát động các phong trào “Tương thân, tương ái”, quyên góp ủng hộ đồng bào những vùng đặc biệt khó khăn, những nơi bị thiên tai bão, lũ… giúp đỡ đồng bào từng bước khắc phục khó khăn trong đời sống.

Vào tháng 9/2024, tỉnh Cao Bằng đã chịu ảnh hưởng từ siêu bão số 3 (Bão Yagi) - đây là cơn siêu bão lịch sử có sức càn quét kinh hoàng, để lại hậu quả rất nặng nề và những mất mát về người và tài sản không thể bù đắp. Công an Cao Bằng đã huy động 1.200 lượt cán bộ, chiến sĩ chủ động phối hợp với cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể xã hội tham gia khắc phục thiên tai, giúp Nhân dân dựng nhà bạt tại khu vực sơ tán; hỗ trợ, cứu trợ đảm bảo ổn định sinh hoạt, đời sống Nhân dân với nhiều hình thức: mỗi cán bộ, chiến sĩ quyên góp 01 ngày lương, kêu gọi, tổ chức tiếp nhận, cấp phát hàng cứu trợ của các tổ chức, nhà hảo tâm đến tận tay người dân các địa phương bị ảnh hưởng.

Ghi nhận những nỗ lực trên, tại Hội nghị Sơ kết công tác phòng, chống và khắc phục hậu quả bão số 3 và mưa lũ sau bão, Công an tỉnh Cao Bằng vinh dự được Bộ Công an trao Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba. Đây là phần thưởng cao quý ghi nhận những nỗ lực của tập thể cán bộ, chiến sĩ Công an Cao Bằng sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn, xả thân cứu người và tài sản của Nhân dân trong các đợt mưa bão.

Xuất phát từ yêu cầu chính trị cách mạng trong từng thời kỳ, dưới sự lãnh đạo của Bộ Công an, của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh; Ban Giám đốc Công an tỉnh Cao Bằng luôn coi trọng công tác giáo dục chính trị tư tưởng cũng như lãnh đạo, chỉ đạo về công tác nghiệp vụ chuyên môn, củng cố tổ chức bảo đảm từ cán bộ lãnh đạo đến chiến sĩ đều tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với Nhân dân, không ngừng học tập nâng cao nhận thức chính trị, năng lực công tác, trình độ nghiệp vụ; học tập và tu dưỡng theo Sáu điều Bác Hồ dạy Công an nhân dân, ra sức xây dựng lực lượng Công an Cao Bằng từng bước tiến lên chính quy hiện đại.

Ghi nhận những chiến công và thành tích qua 80 năm chiến đấu, xây dựng và trưởng thành, Đảng và Nhà nước đã tặng thưởng cho lực lượng Công an Cao Bằng 01 Huân chương Hồ Chí Minh, 01 Huân chương Độc lập, 01 Huân chương Quân công hạng Nhì, 01 Huân chương Quân công hạng Ba. Nhiều đơn vị, tập thể, cá nhân vinh dự được các cấp khen thưởng.

Thời gian tới, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục có những biến động, thay đổi nhanh chóng, phức tạp, khó lường. Hội nhập, hợp tác quốc tế giữa các quốc gia, khu vực ngày càng sâu rộng; tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ sẽ tác động trực tiếp đến công tác bảo đảm an ninh, trật tự. Vì vậy, nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh Cao Bằng sẽ gặp không ít thách thức, khó khăn. Cán bộ, chiến sĩ Công an Cao Bằng sẽ viết tiếp trang sử vàng chói lọi 80 năm qua của lực lượng Công an nhân dân Việt Nam, trong đó, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Một là, trong bất kỳ tình huống nào cũng phải giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, không để xảy ra đột xuất, bất ngờ, không để hình thành “điểm nóng” về ANTT; đảm bảo cuộc sống ổn định, bình yên và hạnh phúc cho Nhân dân. Công tác Công an phải phục vụ tốt nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Hai là, phối hợp chặt chẽ với các cấp, các ngành, đoàn thể quần chúng, cơ quan, doanh nghiệp, nâng cao chất lượng, hiệu quả phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”; chú trọng thực hiện tốt các nghị quyết liên tịch, quy chế phối hợp giữa Công an với các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể trong công tác bảo vệ an ninh trật tự, tạo thế trận an ninh nhân dân sâu rộng, vững chắc, xứng đánh là lực lượng nòng cốt, xung kích, là chỗ dựa tin cậy của cấp uỷ, chính quyền và Nhân dân trong tỉnh.

Ba là, tiếp tục đổi mới tư duy, phương thức lãnh đạo, chỉ đạo nhiệm vụ bảo đảm an ninh, trật tự trong tình hình mới. Tích cực, chủ động phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm, tập trung nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh với các hệ, loại đối tượng; đẩy mạnh cải cách hành chính theo hướng nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về an ninh, trật tự. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả Đề án số 06 của Bộ Công an về “Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030”.

Bốn là, xây dựng lực lượng Công an tinh, gọn, mạnh, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, phục vụ Nhân dân tốt hơn theo phương châm “tỉnh toàn diện; xã vững mạnh, bám cơ sở”. Tiếp tục tuyên truyền, giáo dục cán bộ, chiến sĩ, đặc biệt là lực lượng Công an cấp cơ sở có lập trường tư tưởng vững vàng, kiên định, bản lĩnh, có ý thức tổ chức kỷ luật cao, hăng hái, nhiệt tình, trách nhiệm trong công việc.
Năm là, chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; đẩy mạnh phong trào “tự học, tự rèn”, phối hợp mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng về nghiệp vụ, pháp luật, tin học, ngoại ngữ,... đặc biệt là những địa bàn có nhiều người nước ngoài, người dân tộc thiểu số lưu trú, lao động nhằm nâng cao trình độ, năng lực, kỹ năng lãnh đạo, chỉ đạo, thực hành, giải quyết công việc thực tế cho cán bộ, chiến sĩ đảm bảo lãnh đạo, chỉ huy và cán bộ, chiến sĩ có đủ năng lực, trình độ để làm việc theo yêu cầu, nhiệm vụ trong môi trường quốc tế.

Sáu là, chủ động bảo đảm về tài chính, hậu cần, kỹ thuật phục vụ kịp thời, hiệu quả các mặt công tác, chiến đấu. Tăng cường quản lý, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực tài chính, hậu cần, kỹ thuật đáp ứng yêu cầu xây dựng lực lượng Công an Cao Bằng thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Kịp thời trang cấp các thiết bị, phương tiện phù hợp với thực tiễn chiến đấu, trong đó, ưu tiên trang bị cho các lực lượng trực tiếp chiến đấu, Công an cấp xã.

Bảy là, tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng khoa học - kỹ thuật, công nghệ tiên tiến, hiện đại phục vụ công tác Công an. Chú trọng tiếp cận, ứng dụng các công nghệ cao, tiên tiến trong các mặt công tác có liên quan đến lực lượng Công an nhất là công nghệ số, tự động hóa, trí tuệ nhân tạo (AI). Đẩy mạnh triển khai hạ tầng viễn thông, công nghệ thông tin, cơ sở dữ liệu nghiệp vụ chuyên dùng ngành Công an hiện đại, tin cậy, bảo mật cao, phục vụ điều hành tác nghiệp, góp phần thực hiện hiệu quả Đề án 06 của Chính phủ và cung cấp dịch vụ công trực tuyến của ngành Công an.

Với sự quan tâm chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp, sự phối hợp, giúp đỡ của các ban ngành, đoàn thể và sự tin yêu, giúp đỡ của quần chúng nhân dân, cán bộ chiến sĩ Công an Cao Bằng sẽ không ngừng tiếp tục phấn đấu, khắc phục mọi khó khăn, gian khổ; phát huy truyền thống vẻ vang 80 năm qua, nêu cao khẩu hiệu “Công an Cao Bằng rèn đạo đức, luyện tác phong, trọng danh dự; đoàn kết, đổi mới, nêu gương, kỷ cương, trách nhiệm vì nước quên thân, vì dân phục vụ” để thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ, chỉ tiêu công tác Công an; góp phần phục vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, xây dựng tỉnh Cao Bằng ngày càng giàu đẹp, phát triển.