Tại Gia Lai, năm 1945, ngay sau khi tỉnh ta giành chính quyền, Công an Gia Lai được thành lập dưới hình thức là các Đội vũ trang và là một bộ phận của Công an nhân dân Việt Nam. Mặc dù còn non trẻ, vũ khí thô sơ nhưng với lòng nhiệt huyết cách mạng, dựa vào dân, sát cánh cùng các lực lượng, không quản ngại hy sinh, gian khổ, Công an Gia Lai đã mưu trí, dũng cảm đấu tranh chống phản cách mạng, bảo vệ chính quyền và thành quả cách mạng. Trải qua 9 năm trường kỳ kháng chiến đầy gian khổ, hy sinh, Công an Gia Lai luôn nêu cao tinh thần cảnh giác, mưu trí chiến đấu làm thất bại mọi âm mưu hoạt động đảo chính, lật đổ chính quyền nhân dân của các thế lực tay sai phản động, bảo vệ tuyệt đối an toàn khu căn cứ địa cách mạng, góp phần đưa cuộc kháng chiến đến thắng lợi.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, lực lượng an ninh Gia Lai luôn bám sát nhiệm vụ cơ bản, chiến lược của Đảng đề ra cho cách mạng miền Nam trong từng thời kỳ. Từ đó, xây dựng củng cố lực lượng sát cách cùng An ninh miền Nam và các lực lượng khác nắm chắc tình hình địch, tham mưu cho Tỉnh uỷ đề ra nhiệm vụ, sách lược đấu tranh làm thất bại âm mưu của kẻ thù từ chiến lược “Chiến tranh cục bộ”, “Chiến tranh đặc biệt” cho đến “Việt Nam hóa chiến tranh”. Suốt những năm kháng chiến gian khổ, lực lượng an ninh đã mưu trí luồn sâu vào lòng địch “diệt ác phá kìm” tiêu diệt nhiều tên ác ôn, hỗ trợ nhân dân đứng lên phá ấp chiến lược giành quyền làm chủ. Đồng thời, phục vụ đắc lực các chiến dịch quân sự, bẻ gãy các cuộc hành quân càn quét lấn chiếm của địch vào vùng giải phóng, bảo vệ tuyệt đối an toàn vùng căn cứ cách mạng, các đồng chí lãnh đạo tỉnh. 

Trong gian khổ ác liệt, cán bộ chiến sỹ an ninh luôn giữ vững khí tiết cách mạng, nêu cao tinh thần cách mạng tiến công “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” dũng cảm chiến đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc. Ghi nhận những cống hiến của An ninh Gia Lai, các đơn vị: Ban An ninh xã Gào, Ban An ninh K9 (nay là Công an TP.Pleiku), Đội trinh sát vũ trang An ninh K8 (nay là Công an thị xã An Khê), An ninh H2 (Công an huyện Krông Pa), Đại đội trinh sát vũ trang Ban An ninh tỉnh (nay là Phòng PC07); liệt sỹ Kpă Tít, đồng chí Ksor Ôi (an ninh H2) đã vinh dự được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và nhiều tấm gương khác đã không tiếc máu xương, dũng cảm chiến đấu hy sinh, góp phần vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.

Sau ngày giải phóng tỉnh nhà, lực lượng Công an Gia Lai cùng với toàn dân và các ngành tiếp tục bước vào cuộc chiến đấu mới, vừa lập lại trật tự kỷ cương xã hội, ổn định cuộc sống nhân dân, vừa tổ chức đăng ký trình diện, học tập cải tạo cho số ngụy quân, ngụy quyền và các đảng phái phản động. Đồng thời, đấu tranh trấn áp số lưu manh côn đồ cùng những phần tử phản động chờ thời cơ nhen nhóm hoạt động, chống âm mưu xâm lấn biên giới của Pôn Pốt - Iiêng Xa Ri. Tổ chức hơn 300 trận truy quét bọn phản động FULRO, tiêu diệt nhiều đối tượng ngoan cố và bức hàng hàng ngàn tên khác, bóc gỡ hơn 16 ngàn cơ sở ngầm của chúng cài cắm ở các buôn làng, góp phần đấu tranh giải quyết cơ bản vấn đề FULRO ở Tây Nguyên vào năm 1992. 

Trong tâm khảm đồng bào, đồng chí đang xây dựng cuộc sống mới trên quê hương Gia Lai hôm nay mãi mãi ghi nhớ những đóng góp hy sinh của cán bộ chiến sỹ Công an đã không tiếc máu xương của mình vì cuộc sống bình yên. Tiêu biểu là các liệt sỹ Trần Chí Thanh, Nguyễn Trọng Đại, Nguyễn Văn Nhanh, Đinh Vơn… và nhiều đồng chí khác đã anh dũng chiến đấu hy sinh cho Tổ quốc.

Ngay từ khi mới ra đời, lực lượng Công an cách mạng non trẻ đã quán triệt và vận dụng sáng tạo các quan điểm, đường lối quần chúng của Đảng và của Chủ tịch Hồ Chí Minh, bám sát nhiệm vụ chính trị của đất nước để tổ chức vận động nhân dân hăng hái tham gia công tác bảo vệ an ninh, trật tự. Các khẩu hiệu “ba không” trong kháng chiến chống Pháp, phong trào “phòng gian bảo mật”, “bảo vệ trị an” trong kháng chiến chống Mỹ đã góp phần rất lớn nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng cho nhân dân, bưng tai, bịt mắt quân thù, góp phần to lớn làm nên thắng lợi của cách mạng.

Sau ngày cả nước thống nhất, lực lượng Công an đã tham mưu với Đảng, Nhà nước thống nhất các phong trào, các cuộc vận động nhân dân tham gia bảo vệ an ninh, trật tự thành “phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc”. Phong trào đã có phát triển sâu rộng với nhiều nội dung, hình thức đa dạng, phong phú, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh từng vùng, từng khu vực, từng lĩnh vực, địa bàn cụ thể. Phong trào đã phát huy năng lực sáng tạo của cơ sở, khơi dậy sức mạnh, tiềm lực to lớn của toàn dân trong phòng ngừa, tấn công, trấn áp tội phạm, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. 

Trước yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ an ninh Tổ quốc trong thời kỳ toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế quốc tế, thực hiện chủ trương của Ban Bí thư TW Đảng, ngày 13/6/2005, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 521/QĐ-TTg lấy ngày 19/8 hàng năm là “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”. Qua 10 năm thực hiện Quyết định 521 của Thủ tướng Chính phủ, Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc đã có sức lan tỏa mạnh mẽ, thu hút đông đảo nhân dân tham gia, được các cấp ủy Đảng, chính quyền quan tâm chỉ đạo, trở thành ngày hội biểu dương sức mạnh của quần chúng nhân dân đối với sự nghiệp bảo vệ an ninh Tổ quốc.

Trong nhiều năm qua, Công an tỉnh đã tham mưu và tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả Chỉ thị 09 của Ban Bí thư về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”. Tích cực đổi mới nội dung, biện pháp, chủ động phát động phong trào toàn dân tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc vừa sâu rộng, vừa có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với từng thời điểm, từng địa bàn, đối tượng, huy động được sức mạnh của đông đảo quần chúng nhân dân. Duy trì hiệu quả hoạt động của 871 tổ an ninh nhân dân, 605 tổ tự quản, 1.457 tổ hoà giải, 100 tổ dân phòng, 44 tổ bảo vệ cơ quan, doanh nghiệp. Xây dựng, duy trì có hiệu quả hoạt động của 16 mô hình, điển hình tiên tiến trên địa bàn toàn tỉnh, trong đó có mô hình Câu lạc bộ nhân dân không vi phạm pháp luật và Câu lạc bộ nuôi dạy con không vi phạm pháp luật tại các địa bàn đạt hiệu quả cao. Kịp thời tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền các cấp, các ban, ngành tổ chức vận động quần chúng nhân dân chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước, giải quyết tốt các vụ việc liên quan đến an ninh trật tự tại cơ sở, nhất là các vụ việc liên quan đến tôn giáo, dân tộc, tranh chấp đất đai, không để phát sinh những điểm nóng về an ninh trật tự.  

Lực lượng Công an các cấp phối hợp với các ngành, đoàn thể tổ chức phát động quần chúng tại 6.668 lượt địa bàn cơ sở với 303.217 lượt người tham dự. Kết hợp đưa hàng ngàn đối tượng vi phạm ra kiểm điểm, giáo dục trước nhân dân. Đã xuất hiện nhiều tập thể, cá nhân lập thành tích xuất sắc trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Quần chúng đã nêu cao ý thức trách nhiệm, tích cực tham gia công tác phòng ngừa, đấu tranh với các loại tội phạm, các hành vi vi phạm pháp luật. Đặc biệt, đã cung cấp cho lực lượng Công an hàng chục tin báo liên quan đến an ninh trật tự, phòng ngừa đấu tranh với tội phạm và hoạt động của số đối tượng trong tổ chức phản động FULRO. 

Trải qua 80 năm chiến đấu xây dựng và trưởng thành, trong bất kỳ hoàn cảnh nào, dù khó khăn gian khổ đến mấy nhưng các thế hệ cán bộ chiến sĩ Công an Gia Lai luôn tận trung với nước, tận hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì cuộc sống bình yên hạnh phúc của nhân dân. Ghi nhận những cống hiến to lớn ấy, Công an Gia Lai vinh dự được tặng thưởng:

-   Huân chương Hồ Chí Minh.

- Huân chương Quân công hạng Nhất. Huân chương Chiến công hạng Nhất, hạng Nhì, hạng Ba. Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba.

- 6 tập thể và 2 cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

- Hàng ngàn lượt tập thể, cá nhân được tặng thưởng Huân, Huy chương và các phần thưởng cao quý khác…

Thời gian tới, nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội đặt ra cho lực lượng Công an nhân dân rất nặng nề. Các thế lực thù địch, phản động lợi dụng triệt để vấn đề dân tộc, dân chủ, nhân quyền nhằm kích động chống phá ta ngày càng quyết liệt. Trên địa bàn tỉnh, hoạt động của các loại tội phạm, bọn phản động FULRO còn diễn biến phức tạp và tiềm ẩn nhiều yếu tố khó lường… Để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, lực lượng Công an nhân dân cần phát huy truyền thống vẻ vang, tiếp tục đổi mới toàn diện và nâng cao các mặt công tác, không ngừng rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, chuyên môn nghiệp vụ. Trong quá trình chiến đấu, công tác cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, tận tụy phục vụ nhân dân, củng cố tăng cường mối quan hệ mật thiết với nhân dân. Đẩy mạnh phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, làm cho quần chúng tự giác, tích cực tham gia phòng chống tội phạm, giữ gìn an ninh, trật tự an toàn xã hội ngay từ cơ sở. Công an các đơn vị địa phương phải chủ động nắm chắc tình hình, tham mưu cho cấp ủy Đảng, chính quyền chỉ đạo, phát huy sức mạnh tổng hợp đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu kích động phá rối an ninh, gây bạo loạn của các thế lực thù địch, phản động, kiềm chế tội phạm và các tệ nạn xã hội. Tiếp tục tăng cường lực lượng cho các địa bàn trọng điểm, các đơn vị trực tiếp chiến đấu và công tác ở cơ sở. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính cùng với phòng chống tiêu cực tham nhũng trong nội bộ. Bên cạnh đó, chú trọng hơn nữa công tác xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng, nâng cao chất lượng và vai trò lãnh đạo của tổ chức Đảng trong Công an nhân dân, duy trì việc “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; đẩy mạnh các phong trào thi đua, thực hiện Chỉ thị số 03 của Bộ trưởng Bộ Công an về “Tiếp tục siết chặt kỷ luật, kỷ cương, điều lệnh; xây dựng nếp sống văn hóa vì nhân dân phục vụ trong Công an nhân dân” và chủ đề hành động “Tự giác, nêu gương, kỷ cương, văn minh, lịch sự vì nhân dân phục vụ”. Đồng thời, tập trung chỉ đạo thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ công tác trọng tâm, tạo chuyển biến rõ nét trong tổ chức và hoạt động của toàn lực lượng, giữ vững ổn định chính trị và trật tự xã hội, bảo vệ cuộc sống bình yên, hạnh phúc của nhân dân.

Kế thừa và phát huy truyền thống vẻ vang của CAND Việt Nam 80 năm qua, trước yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay, Công an Gia Lai nguyện không ngừng học tập, rèn luyện phấn đấu vươn lên vượt qua mọi khó khăn thử thách, phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, góp phần tích cực trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xứng đáng với sự tin yêu của Đảng, Nhà nước và nhân dân./.