Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đã kết thúc 21 năm kháng chiến chống Mỹ, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Trong khúc khải hoàn ấy, bên cạnh những đơn vị chủ lực xung kích trên chiến trường, có một lực lượng kiên cường chiến đấu ngay giữa lòng Thủ đô - nơi cũng từng là chiến địa của những trận bom hủy diệt - đó là Công an Hà Nội, lực lượng giữ vững an ninh chính trị, trật tự xã hội, là chốt chặn thầm lặng nhưng bền bỉ cho hậu phương lớn miền Bắc.
Giữ vững Thủ đô giữa chiến tranh phá hoại - "lá chắn giữa bão lửa"
Hình ảnh máy bay giặc Mỹ ném bom phá hoại miền Bắc
Khi đế quốc Mỹ phát động cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ nhất (1964), Hà Nội ngay lập tức trở thành mục tiêu đánh phá trọng điểm. Đối mặt với hàng nghìn trận oanh tạc từ không quân Mỹ, đặc biệt là những đợt rải thảm của máy bay B52, Công an Hà Nội đã tổ chức nhiều kế hoạch phòng ngừa và đối phó từ sớm.
Cán bộ chiến sĩ Công an Thủ đô tham gia cứu sập, cứu thương sau trận bom phá hoại của giặc Mỹ
Ngay trong năm 1965, thành phố có trên 1 triệu dân. Công an Hà Nội đã tổ chức quản lý chặt chẽ nhân khẩu, hộ khẩu; phối hợp Hội đồng phòng không nhân dân đưa 220.000 người đi sơ tán, trong đó có hàng vạn học sinh, công nhân, tiểu thương, người già và trẻ nhỏ. Việc cấp “giấy chứng nhận di chuyển tạm thời” được thực hiện có hệ thống, vừa tạo điều kiện cho nhân dân, vừa kiểm soát chặt chẽ những đối tượng có dấu hiệu chính trị phức tạp.
Trong các đợt đánh phá dữ dội, đặc biệt là “12 ngày đêm” tháng Chạp năm 1972, Công an Hà Nội cùng dân quân tự vệ, bảo vệ dân phố, cảnh sát khu vực... đã có mặt ở khắp các điểm nóng: kho xăng Đức Giang, ga Gia Lâm, ga Đông Anh, nhà máy Dệt 8-3… Cán bộ, chiến sĩ không chỉ thực hiện cứu hỏa, cứu sập, cứu thương mà còn tham gia dọn bom bi, bom nổ chậm. Kết quả, trong 38 điểm cháy do bom Mỹ gây ra, lực lượng Công an cùng quần chúng đã dập tắt 33 vụ, cứu hơn 700 tấn đạn pháo, 1.000 tấn hàng hóa, bảo vệ an toàn nhiều mục tiêu trọng điểm.
Đưa người dân xuống hầm trú ẩn
Hình ảnh cảm động về liệt sĩ Nguyễn Văn Uân, cảnh sát khu vực Mai Hương, hy sinh khi che đạn cho dân xuống hầm trú ẩn, là minh chứng cho tinh thần “vì nước quên thân, vì dân phục vụ” của lực lượng Công an trong những ngày tháng không thể nào quên ấy. Cùng với đó là tấm gương đồng chí Phan Điện Biên, dũng cảm nhảy lên toa xe lửa đang cháy để ngăn cháy lan, bảo vệ tài sản Nhà nước.
Quân và dân Thủ đô bắt sống giặc lái Mỹ
Tính đến cuối năm 1972, trong cuộc chiến đấu bảo vệ Hà Nội, lực lượng Công an đã có 18 cán bộ, chiến sĩ hy sinh, 14 người bị thương, 2 tập thể và 1 cá nhân được tuyên dương Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, 15 đơn vị nhận Huân chương Chiến công các hạng.
Đấu tranh không khoan nhượng với gián điệp, phản cách mạng
Không chỉ đối đầu với bom đạn, lực lượng Công an Thủ đô còn phải đấu tranh âm thầm nhưng quyết liệt với gián điệp, biệt kích, các tổ chức phản động cài lại. Ngay từ sau tiếp quản Thủ đô (1954), Công an Hà Nội đã phát hiện hơn 40 tổ chức phản động như “Đại Việt quốc dân đảng”, “Liên minh phục quốc hội”, “Việt Nam quốc dân đảng”… với hàng nghìn đối tượng. Một trong những vụ án điển hình là vụ Trần Minh Châu (tức Cập) - gián điệp được Mỹ huấn luyện, tung về hoạt động ở Hà Nội, sau bị bắt và khai thác thành công.
Trong giai đoạn chiến tranh phá hoại, Công an Hà Nội phá thành công nhiều chuyên án lớn như TH40, TP10, triệt phá các đường dây gián điệp quy mô. Từ năm 1966 - 1967, lực lượng trinh sát phản gián đã bắt, truy tố 35 đối tượng, tập trung cải tạo 20 tên, cải tạo tại chỗ 29 tên, bóc gỡ 3 tổ chức phản động đang nhen nhóm.
Nhân dân Khối 30 quận Đống Đa - Đón nhận danh hiệu Đơn vị lá cờ đầu trong phong trào “Bảo vệ trị an”
Hướng về miền Nam - nghĩa tình của Thủ đô vì tiền tuyến lớn
Tiễn cán bộ chiến sĩ lên đường chi viện cho chiến trường miền Nam
Một trong những điểm son trong lịch sử Công an Hà Nội chính là vai trò chi viện cho miền Nam ruột thịt. Ngay từ năm 1957-1958, đã có những cán bộ đầu tiên lên đường. Đặc biệt, năm 1967, chuẩn bị cho Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân, Công an Hà Nội đã cử 101 cán bộ, đảng viên vào chiến trường, chiến đấu tại các thành phố trọng điểm như Huế, Sài Gòn, Cần Thơ.
Đến tháng 3 và 4 năm 1975, giữa lúc cao trào Tổng tiến công mùa Xuân, Hà Nội tiếp tục chi viện 633 cán bộ Công an, trong đó có nhiều đồng chí là trưởng, phó phòng, lãnh đạo Công an khu, huyện. Tính trong toàn cuộc kháng chiến chống Mỹ, đã có 815 cán bộ Công an Hà Nội trực tiếp chiến đấu tại chiến trường miền Nam, trong đó gần 100 đồng chí đã anh dũng hy sinh, góp phần làm nên thắng lợi trọn vẹn của dân tộc.
Những đóng góp ấy không chỉ là nhiệm vụ, mà còn là lời khẳng định mạnh mẽ về tình đoàn kết Bắc - Nam, nghĩa tình Thủ đô - tiền tuyến, là minh chứng sinh động cho khẩu hiệu hành động: “Tất cả vì miền Nam ruột thịt”.
Di sản cách mạng còn mãi
Chiến thắng 30/4 là chiến thắng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, trong đó có phần máu xương, công lao thầm lặng của lực lượng Công an Thủ đô. Từ những ngày đầu tiếp quản Hà Nội, giữ gìn trật tự, phát hiện gián điệp đến chiến đấu dưới mưa bom và cuối cùng là chi viện miền Nam - Công an Hà Nội đã khẳng định vai trò “lá chắn sống” bảo vệ Thủ đô, góp phần viết nên trang sử chói lọi của dân tộc.
Ngày hôm nay, những bài học từ quá khứ ấy tiếp tục được kế thừa, phát huy, là nền tảng để lực lượng Công an thành phố Hà Nội không ngừng đổi mới, vững vàng bảo vệ bình yên cho Thủ đô trong thời kỳ hội nhập và phát triển.
