Là một trong những chỉ huy đầu tiên của lực lượng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường nơi đây, từ mồ hôi, công sức của Thượng tá Nguyễn Viết Nhi và cộng sự, một "thương hiệu mạnh" của Công an xứ Nghệ đã được định hình.
 |
| Thượng tá Nguyễn Viết Nhi (ngoài cùng bên phải) tại Lễ trao thưởng thành tích cho Phòng PC49- Công an tỉnh Nghệ An. |
Thượng tá Nhi nhớ mãi lần được giao phụ trách Đoàn công tác đặc biệt của tỉnh Nghệ An, với nhiệm truy quét "khoáng tặc", "lâm tặc" trên địa bàn các huyện miền núi vùng cao phía Tây Nghệ An.
Được biết, từ đầu những năm 2000, nạn khai thác trái phép khoáng sản, lâm sản trên địa bàn tỉnh Nghệ An diễn biến rất phức tạp. Vốn là một tỉnh giàu tài nguyên lâm sản, khoáng sản nên bọn "khoáng tặc", "lâm tặc" từ mọi nơi đổ về đây làm ăn. Chúng tổ chức ra hàng trăm cơ sở khai thác quặng trái phép, thu hút 4-5 nghìn lao động tự do đến làm thuê. Tội phạm bùng phát từ đó. Nạn cướp bóc, cưỡng đoạt tài sản, trộm cắp, đâm chém thanh toán nhau để tranh giành điểm mỏ, địa bàn khai thác song hành với tệ nạn mại dâm, ma tuý, cờ bạc, tai nạn lao động… khiến địa bàn phía Tây Nghệ An "nóng" hơn bao giờ hết.
Trước tình hình đó, cuối năm 2007, UBND tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo thành lập Đoàn công tác đặc biệt để thiết lập lại trật tự, kỷ cương trong khai thác khoáng sản, lâm sản, bảo vệ môi trường. Thượng tá Nhi được giao phụ trách địa bàn dọc theo tuyến QL48 và tuyến đường 7 (gồm các huyện Nghĩa Đàn, Quỳ Hợp, Quỳ Châu, Quế Phong, TX Thái Hòa, Con Cuông, Tương Dương, Anh Sơn, Kỳ Sơn…).
Để tiếp cận được những điểm khai thác quặng trái phép, đội của Thượng tá Nhi chỉ còn cách cuốc bộ, leo ngược những con dốc dựng đứng vắt qua núi, hay luồn lách bên miệng thung sâu, vực thẳm chênh vênh. Bọn "khoáng tặc" đón Đoàn công tác bằng mìn gài ở các cửa hang, lối đi, hay gí dây điện xuống sông suối để phục kích cán bộ lúc lội qua, có nhóm còn xây bịt cửa hầm, ngụy trang bằng mọi cách để che mắt cán bộ.
Để giải quyết tình hình, Thượng tá Nhi cùng đồng đội đã làm rất bài bản, từ điều tra cơ bản, nắm chắc tình hình, vận động chính quyền địa phương, vận động quần chúng tham gia hỗ trợ Đoàn công tác, đến quyết liệt đấu tranh, cưỡng chế giải tỏa lán trại, hầm mỏ. Nhờ vậy, chỉ sau 1 năm, trật tự kỷ cương trong khai thác khoáng sản đã được lập lại, xử lý gần 500 trường hợp vi phạm, phạt tiền và tịch thu tang vật gần 27 tỷ đồng.
 |
Thượng tá Nguyễn Viết Nhi.
|
Thượng tá Nhi còn nhớ vào ngày mùng 6 Tết Nguyên đán năm 2008, anh nhận được tin báo tại khu vực suối Bắc, vách 34 thuộc huyện Quỳ Hợp có hàng trăm người dân đã xông vào hầm mỏ của một công ty khai thác kim loại màu để "hôi" quặng. Mặc dù cả Đoàn công tác lúc đó đang được nghỉ tết, nhưng linh cảm thấy "sẽ có chuyện", anh đã khẩn trương triệu tập anh em lên đường làm nhiệm vụ. Đến nơi thấy người dân đã đập các trụ cột chống hầm để lấy quặng, nguy cơ sập hầm có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Anh cùng đồng đội liền dùng loa phóng thanh kêu gọi người dân quay ra, bất chấp nguy hiểm vào trong hầm thuyết phục và đưa dẫn họ ra ngoài. Gần 100 người dân sau khi nghe vận động đã chịu ra ngoài. Đúng lúc đó trời đổ mưa như trút và toàn bộ hệ thống vách hầm, trần hầm đổ sập xuống. May mắn là không còn ai kẹt lại bên trong.
Ở một vụ việc khác, Thượng tá Nhi được giao chỉ huy trực tiếp cuộc “giải cứu” dòng sông Hiếu (đoạn chảy qua xã Nghĩa Thịnh, huyện Nghĩa Đàn, Nghệ An) khỏi tay bọn "vàng tặc”. Do lòng sông chứa đựng trữ lượng vàng sa khoáng khá lớn, nên trở thành "mồi thơm" dẫn dụ những tên "đầu nậu" chuyên khai thác vàng ở khắp các tỉnh kéo đến. Sau nhiều năm hoành hành, hoạt động khai thác vàng trái phép của chúng gây ô nhiễm trầm trọng khắp vùng hạ lưu sông Hiếu từ Quế Phong đến Thái Hòa. Dòng chảy thúc vào bờ gây sụt lở 30 ha đất trồng màu. Nhiều nhà dân đã phải di dời khẩn cấp.
Thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Công an tỉnh, Thượng tá Nhi cùng đồng đội đã xuống hiện trường, kiên quyết cưỡng chế, bắt giữ những chiếc tàu cuốc chuyên dụng của bọn "vàng tặc" trong sự chống đối quyết liệt của chúng. Để cản trở công việc của cơ quan chức năng, các đối tượng còn tháo dỡ các chi tiết máy khiến tàu không thể nhúc nhích. Khi đó Thượng tá Nhi đã nhảy lên boong tàu, trực tiếp cùng anh em quay tời bằng tay để kéo những con tàu cuốc rời khỏi lòng sông và lai dắt đến điểm thu giữ. Sau cuộc cưỡng chế ấy, toàn tuyến sông Hiếu đã yên bình trở lại. Hiện tượng sụt lở đất, ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt được khắc phục, ổn định cuộc sống cho bao gia đình ven sông.
 |
Bắt giữ vụ vận chuyển trái phép động vận hoang dã.
|
Thượng tá Nhi cho biết, "diện phủ sóng" của Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường hiện nay là rất rộng, liên quan đến nhiều lĩnh vực. Trong năm 2015, đơn vị đã phát hiện, điều tra, bắt giữ, xử lý 238 vụ, 260 đối tượng (gồm 227 cá nhân, 33 tổ chức). Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2016, hàng loạt chuyên án công phu của đơn vị nhằm vào các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật về môi trường đã được triển khai thành công.
Không chỉ sắc sảo trong chỉ đạo phá án, Thượng tá Nhi còn là tác giả của nhiều bản báo cáo, kiến nghị, đề xuất lãnh đạo địa phương về các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về lĩnh vực môi trường, hay các bài tham luận, tuyên truyền, vận động người dân chung tay góp sức bảo vệ môi trường sống. Gắn bó với sự nghiệp "bảo vệ màu xanh" từ ngày thành lập Phòng PC49, gần 10 năm qua, Thượng tá Nhi đã có đóng góp quan trọng đối với sự trưởng thành, lớn mạnh của đơn vị bằng việc liên tục giữ vững danh hiệu "Quyết thắng".
Với những cống hiến cho quê hương xứ Nghệ, Thượng tá Nhi đã 2 lần vinh dự được Đảng và Nhà nước trao tặng Huân chương Chiến công. Được biết, mới đây anh còn có tên trong danh sách cá nhân được đề xuất tặng "Giải thưởng môi trường" năm 2016 của tỉnh Nghệ An./.