Dấu ấn người thầy nơi miền đại ngàn biên viễn

Thực hiện chủ trương của Bộ Công an, hàng trăm cán bộ từ các đơn vị trực thuộc Bộ - trong đó có nhiều giảng viên, nhà khoa học được điều động, tăng cường về các xã trọng điểm, phức tạp về an ninh trật tự. Chủ trương này không chỉ nhằm bổ sung lực lượng tuyến đầu, mà còn để đưa lý luận, phương pháp làm việc từ trung ương đến cơ sở, góp phần củng cố thế trận an ninh nhân dân ngay từ địa bàn cấp xã. Trong số hàng trăm cán bộ ưu tú ấy, Đại úy Phạm Ngọc Thủy, giảng viên Khoa An ninh nội địa, Trường Đại học An ninh nhân dân là một điển hình.

Nhớ lại lần đầu gặp gỡ đồng chí Thủy tại trụ sở Công an xã Bhalêê (sau này là xã A Vương), ấn tượng đầu tiên là một chàng trai thư sinh, trắng trẻo, đúng chất của một người Thầy vừa bước ra từ bục giảng. Anh thật lòng chia sẻ: “Với giảng viên an ninh, để bài giảng được sống động, chất lượng, góp phần đào tạo kỹ năng nghề, kỹ năng mềm cho học viên thì chất liệu thực tiễn là rất quan trọng. Mình muốn chạm vào đời sống cơ sở, được nghe những câu chuyện thật của người dân, để từ đó thổi hồn vào bài giảng”. 

Chính câu nói ấy đã thôi thúc anh tự nguyện rời giảng đường, rời phố thị để xung phong lên đường - đến với vùng biên viễn xa xôi, nơi hơi thở biên giới luôn nhắc nhở về trách nhiệm giữ gìn từng tấc đất thiêng liêng. Một lựa chọn không dễ dàng, nhưng đã mở ra hành trình thay đổi cả một con người. Và đại ngàn đã dang tay đón anh, để rồi bồi đắp trong anh một tình yêu mới: tình yêu dành cho đồng bào Cơ Tu, cho mảnh đất từng xa lạ mà dần trở thành phần ký ức thanh xuân.

Xã biên giới A Vương nằm ở phía Tây, cách trung tâm thành phố Đà Nẵng khoảng 100 km, điều kiện kinh tế - xã hội còn khó khăn với hơn 41% số hộ dân thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo. Địa bàn xã trải rộng, mật độ dân cư thưa thớt, sống rải rác trên địa hình phức tạp, bị chia cắt, nhiều thôn cách xa trung tâm xã 15-20 km, có thôn nằm biệt lập trong rừng phòng hộ, muốn tiếp cận phải đi bộ đường rừng, băng qua sông suối.

Những ngày đầu về A Vương, đồng chí Thủy đối diện với nhiều thử thách: ngôn ngữ chưa thông, phong tục khác biệt, khí hậu khắc nghiệt và nỗi cô đơn của người xa phố thị. Nhưng sự chân chất của bà con Cơ Tu, sự quan tâm của Trường Đại học An ninh nhân dân, Công an tỉnh Quảng Nam và thành phố Đà Nẵng (sau sáp nhập), cùng cấp ủy, chính quyền, lãnh đạo, chỉ huy và cán bộ, chiến sĩ Công an xã đã nhanh chóng kéo anh hòa nhập nhịp thở đại ngàn. 

Trung tá Ngô Văn Thìn - Trưởng Công an xã - nói về anh bằng giọng trầm ấm: “Đồng chí Thủy có nền tảng lý luận vững chắc, nhưng điều quý nhất là đồng chí biết biến lý luận thành hành động. Ở đây, từ tham mưu nắm tình hình đến tuyên truyền, bảo vệ nền tảng tư tưởng, đấu tranh thông tin xấu độc... đồng chí luôn chủ động, sáng tạo, giúp lực lượng chúng tôi gần dân hơn, hiểu dân hơn, và dân tin mình hơn”.

Những ngày mưa lũ kéo dài vừa qua, nước trắng trời như trút, đất đá sạt lở ngổn ngang. Nhiều thôn bị cô lập hoàn toàn. Chiều cuối tháng 10, giữa những cơn mưa nặng hạt, đồng chí Thủy cùng anh em lên đường để tiếp cận những thôn bị cô lập, mất thông tin liên lạc, lội bùn, vượt hàng chục điểm sạt lở để vào thôn Đang. Đêm tối chập choạng, họ mới đặt chân tới bản trong ánh mắt ngỡ ngàng của bà con - như thể mọi người đã quên họ giữa cơn mưa lũ. Không nghỉ, anh cùng tổ công tác vận động di dời khẩn cấp bốn hộ dân trong đêm. Riêng ông Bling Canh - lão nông bám trụ cả đời bên bờ sông - ban đầu nhất quyết không chịu rời nhà. Giữa mưa gió, anh và đồng đội kiên nhẫn thuyết phục, giúp ông dọn đồ đạc thiết yếu. Sáng hôm sau, cả vạt đất sau nhà ông sụt xuống dòng nước cuồn cuộn. Ông nghẹn ngào nắm tay anh: “Cảm ơn các chú Công an, Bộ đội, các chú luôn có mặt khi dân cần, dân khó”.

Có những ngày hửng nắng, anh cùng anh em gùi hàng chục kilômet quà, gạo, mì vào thôn Aur biệt lập trong rừng phòng hộ - nơi không điện, không sóng, chỉ có rừng và rừng. Hơn ba giờ băng suối, vượt dốc, họ mới tới nơi. Đêm Trung thu, tiếng cười trẻ thơ vang lên bên ánh lồng đèn lập lòe, tiếng trống chiêng rộn ràng trong nhà Gươl. Anh em đánh bóng với thanh niên thôn, ngồi cùng già làng bên bếp lửa, nói chuyện pháp luật bằng thứ tiếng gần gũi nhất. Khi chia tay, già Alăng Gireng nắm tay anh thật lâu: “Các chú về nhớ quay lại chơi nghe”.

Rồi những ngày mưa phùn lất phất anh cùng Bộ đội Biên phòng tuần tra cột mốc 676-677. Phát quang bụi rậm, dọn vệ sinh quanh mốc giới, rồi đứng nghiêm chào cờ ngay trên đường biên. Gió núi thổi phần phật lá cờ đỏ sao vàng - khoảnh khắc khiến bất kỳ người chiến sĩ nào cũng thấy tim mình rung lên từng nhịp tự hào.

Và có những đêm ngồi bên bếp lửa nhà Gươl, nghe già làng kể chuyện rẫy nương, chuyện giữ làng, anh hiểu ra rằng: an ninh biên giới không chỉ là cột mốc, mà là lòng dân, là hơi ấm bếp lửa, là tiếng chiêng vang giữa đại ngàn.

Người “truyền lửa” nơi giảng đường không tường, không bảng

Rời bục giảng đại học nhưng đồng chí Thủy không hề rời nghề giáo. Ở A Vương, mỗi con dốc, mỗi nhà Gươl, mỗi buổi tối bên bếp lửa đều trở thành lớp học không tường, không bảng. Hơn 30 buổi tuyên truyền trong hai năm - từ an toàn giao thông, phòng chống lừa đảo qua mạng, bảo vệ rừng, đến giáo dục ý thức chủ quyền biển đảo - anh không nói dài, không hàn lâm.

Anh kể chuyện đời thường, lấy ví dụ từ chính những gì bà con đang gặp: “Lừa đảo bây giờ không cần gặp mặt, chỉ một cú click là mất tiền, mất cả nhà…”, “không có cái gì tự nhiên từ trên trời rơi xuống, phải lao động, làm nương, làm rẫy chăm chỉ mới có lúa, có gạo bà con mình ạ” - rồi bà con gật gù, cười bảo “cán bộ nói thế bà con nhớ rồi”.

Có buổi ở trường tiểu học, anh dạy các em kỹ năng tham gia giao thông an toàn, rồi giải thích vì sao phải yêu quê hương, yêu Tổ quốc; có buổi ở nhà Gươl, anh ngồi cùng già làng, vừa nhấm ngụm trà nóng từ nước suối khe, vừa nói về pháp luật căn cước, về việc giao nộp vũ khí để được nhận sinh kế như cây trồng, vật nuôi.

Ông Alăng Lấp - người có uy tín thôn Tà Lang: “Đồng chí Thủy xuống thôn, bà con coi như con cái trong nhà. Có các chú xuống thôn làng bình yên, nói chuyện dễ nhớ dễ hiểu lắm. Già như tôi nghe xong còn nhớ, huống chi người trẻ”. Ở nơi biên giới xa xôi ấy, được dân thương, dân tin chính là huân chương cao quý nhất.

Không dừng lại ở vai trò tuyên truyền, đồng chí Thủy còn tích cực tham gia xây dựng các mô hình giữ gìn an ninh trật tự có sức lan tỏa trong quần chúng nhân dân. Từ mô hình “Cổng trường an toàn giao thông” đảm bảo đường đến lớp của học sinh, đến mô hình “Tổ liên gia an toàn phòng cháy chữa cháy” để tăng cường khả năng tự phòng trong mỗi gia đình; rồi “Lá chắn vùng biên” giữ vững A Vương là vùng xanh về ma túy; “Dòng họ tự quản về an ninh trật tự” phát huy vai trò của các dòng họ lớn, người có uy tín trong xây dựng thế trận an ninh nhân dân và mô hình “Em nuôi của đoàn” huy động nguồn lực của cán bộ, đoàn thể và mạnh thường quân để hỗ trợ học sinh khó khăn trên địa bàn. Mỗi mô hình là một mắt xích góp phần xây dựng vững chắc thế trận an ninh nhân dân ngay từ cơ sở.

Sau ngày sáp nhập, khi bộ máy còn nhiều bỡ ngỡ, khi có những luồng thông tin trái chiều khiến lòng người còn băn khoăn, đồng chí Thủy lặng lẽ nhận thêm một “mặt trận” mới: phụ trách Ban chỉ đạo về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch và fanpage Công an xã A Vương. Hàng nghìn tin bài được anh chia sẻ, đăng tải - từ những câu chuyện nhỏ như một buổi tuần tra, một lần giúp dân di dời lũ, đến những bài phân tích sâu về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Hình ảnh người chiến sĩ Công an nơi cuối trời biên giới không còn xa lạ nữa - họ gần gũi, đáng tin, và luôn hiện diện mỗi ngày trong cuộc sống của bà con.

Bí thư Đảng ủy xã A Vương Mạc Như Phương chia sẻ: “Đồng chí Thủy làm việc rất bài bản, sâu sắc và tận tâm. Trong giai đoạn chuyển tiếp nhạy cảm, những tham mưu, những bài viết của đồng chí đã giúp bà con yên tâm, tin tưởng vào chính quyền mới, vào sự lãnh đạo của Đảng. Nhờ đó mà thế trận lòng dân ở Avương vẫn vững vàng như cột mốc biên giới”.

Hơi thở đại ngàn - “Giáo trình sống” theo anh trở về giảng đường đại học

Dù bận rộn với công tác ở cơ sở, anh vẫn hoàn thành xuất sắc vai trò nhà khoa học: chủ nhiệm một đề tài nghiệm thu xuất sắc, công bố các bài báo khoa học, báo cáo nhiều chuyên đề về chính trị tư tưởng tại các trường đại học. Ngoài những giờ công tác chuyên môn, anh vẫn hòa mình trọn vẹn vào phong trào, từ những đêm văn nghệ “Xuân biên phòng, ấm lòng dân bản”, “Tháng Ba biên giới”, đến các tiết mục trong hội thi nghiệp vụ, đại hội dân tộc và Đại hội Đảng bộ xã.

Ở các sân chơi chuyên môn, anh cũng ghi dấu bằng loạt thành tích nổi bật: giải Nhất tìm hiểu 40 năm thắng lợi kế hoạch phản gián CM12; giải Nhất cuộc thi tìm hiểu Lịch sử Đảng bộ huyện Tây Giang; giải Khuyến khích tìm hiểu Luật Căn cước, cùng nhiều tác phẩm dự thi cấp tỉnh, cấp Bộ. Những thành tích ấy lặng lẽ khẳng định sự miệt mài, trách nhiệm và tâm huyết của một cán bộ trẻ giữa đại ngàn.

Nhưng anh hiểu rằng những con số ấy rồi sẽ phai mờ theo thời gian. Hành trang quý giá nhất anh mang về là những câu chuyện sống mãi: là những những ngày mưa đổ trắng núi, gió ràn rạt triền sông, nước lũ cuộn trào để nhắc nhớ về sự mong manh của bình yên; là ánh mắt trẻ thơ lấp lánh bên lồng đèn Trung thu giữa rừng sâu không điện; là lá cờ đỏ tung bay phấp phơi nơi cột mốc biên giới; là hơi ấm bếp lửa nhà Gươl đỏ hồng xua tan cái lạnh mùa đông; và những cái nắm tay thật chặt, thật lâu của bà con khi chia tay.

Đó mới là thứ “giáo trình sống” mà không thư viện, không giảng đường nào có thể phản ánh hết được. Khi trở lại bục giảng, anh sẽ kể lại những câu chuyện ấy - không chỉ để học viên hiểu bài, mà để họ cảm được trái tim mình cũng từng rung lên từng nhịp giữa đại ngàn; để họ hiểu rằng người chiến sĩ Công an không chỉ học lý luận, mà phải học cả tình yêu dân, yêu nước từ những nơi xa nhất của Tổ quốc.

Ngày rời A Vương, anh đứng trước nhà Gươl quen thuộc - nơi từng tổ chức biết bao buổi tuyên truyền, biết bao đêm trò chuyện - nhìn lá cờ Tổ quốc bay phần phật trong gió núi. Gió lớn, nhưng không xua nổi nỗi lưu luyến đang dâng đầy trong lồng ngực.

Hai năm - không dài với đời người, nhưng đủ để biến một cán bộ trẻ thành người con của đại ngàn, đủ để A Vương từ một nơi xa lạ trở thành máu thịt.

Ngày chia tay, bà con ngậm ngùi, còn già làng Alăng Lấp nắm tay anh, mắt đỏ hoe: “Đã coi con như người nhà rồi, về thành phố đừng quên Avương, nhớ quay lại con nhé.”

Một cán bộ trẻ rời phố thị, bước vào đại ngàn, rồi trở lại giảng đường với hành trang hai năm sống cùng dân, vì dân. Hai năm tăng cường về cơ sở của đồng chí Thủy - cũng như hàng trăm cán bộ được điều động theo chủ trương của Bộ Công an - là minh chứng sinh động cho tính đúng đắn của chủ trương đưa cán bộ từ các đơn vị Bộ, Học viện, Nhà trường về địa bàn biên giới trọng điểm. Thực tiễn tại A Vương cho thấy khi cán bộ sống cùng dân, nói tiếng nói của dân và hành động vì lợi ích của dân, thì chủ trương của Đảng, Nhà nước và Bộ Công an không chỉ dừng lại trên giấy, mà trở thành những chuyển biến cụ thể trong đời sống: lòng tin được củng cố, an ninh trật tự được giữ vững từ cơ sở, và thế trận lòng dân được tăng cường. Đây cũng là cơ sở quan trọng để tiếp tục nhân rộng mô hình, tạo nguồn cán bộ có trải nghiệm thực tiễn vững vàng cho tương lai.

Đối với Đại úy Phạm Ngọc Thủy, hai năm biên viễn sẽ mãi là phần ký ức thiêng liêng nhất trong cuộc đời người thầy giáo mặc áo lính. Còn A Vương - chắc chắn - sẽ vẫn ở đó: vững chãi như núi, kiên cường như rừng, lặng lẽ chuyển mình từng ngày và sẽ phát triển đi lên, đúng như niềm tin mà Nhân dân nơi đại ngàn gửi gắm.