Chủ động và tích cực phòng ngừa, ứng phó với các đe doạ an ninh phi truyền thống

Đại tướng Lương Tam Quang, Uỷ viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an chủ trì Hội nghị. Cùng dự Hội nghị có đồng chí Trần Lưu Quang, Uỷ viên Trung ương Đảng, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Thành uỷ Thành phố Hồ Chí Minh.

Tham dự Hội nghị còn có: Đại diện lãnh đạo các Ban Đảng Trung ương, Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Văn phòng Trung ương Đảng; lãnh đạo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, các Ủy ban của Quốc hội, Hội đồng Dân tộc; đại diện lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội; lãnh đạo các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; lãnh đạo Bộ Công an, Giám đốc Công an các đơn vị, địa phương…

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Lương Tam Quang cho biết, những năm gần đây, các đe dọa an ninh phi truyền thống đã có quy mô tác động rộng lớn, tạo ra hiệu ứng dây chuyền, đe dọa an ninh của nhiều quốc gia chủ yếu bằng các biện pháp phi vũ trang. Hầu hết các mối đe dọa này mang tính toàn cầu, vượt quá khả năng ứng phó của từng quốc gia riêng lẻ. Trong đó, Việt Nam là một trong những nước chịu ảnh hưởng nặng nề và toàn diện từ các mối nguy này.

Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, đặc biệt khi tốc độ phát triển nhanh hơn khả năng quản lý, thiếu cơ chế kiểm soát, thiếu minh bạch và chia sẻ thông tin, có thể trở thành nguồn phát sinh nguy cơ mới đối với an ninh phi truyền thống. Hệ thống điều khiển tự động, nếu bị tấn công hoặc chiếm quyền vận hành, có thể gây tai nạn, mất an toàn. Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng để tạo nội dung giả mạo, lừa đảo, thao túng dư luận hoặc tấn công tự động. Ngoài ra, Việt Nam cũng đối diện nhiều thách thức phi truyền thống khác: thiên tai tự nhiên như bão, lũ, hạn hán, xâm nhập mặn; an ninh nguồn nước ngày càng nghiêm trọng; an ninh năng lượng chịu sức ép khi nhu cầu tăng cao.

Bên cạnh đó là ô nhiễm môi trường diễn biến phức tạp. Việt Nam nằm trong top 10 quốc gia ô nhiễm không khí hàng đầu châu Á, đứng thứ 30/131 quốc gia ô nhiễm không khí cao nhất toàn cầu. Theo số liệu, có 72,4% làng nghề chưa có hệ thống thu gom nước thải tập trung; 79,15% làng nghề chưa có điểm thu gom chất thải rắn công nghiệp; 84 cụm công nghiệp chưa có hệ thống xử lý nước thải.

Cùng với đó, theo Bộ trưởng Lương Tam Quang, cơ cấu dân số đông, xu hướng già hóa, cùng với các rủi ro thiên tai, dịch bệnh gia tăng, đặt ra yêu cầu cấp bách về an ninh lương thực, an ninh dân số, an ninh xã hội và an ninh con người.

Trước những vấn đề đó, Bộ trưởng Lương Tam Quang đề nghị, trong khuôn khổ Hội nghị, các đại biểu tập trung nghiên cứu, quán triệt Nghị quyết 147 của Chính phủ, thảo luận và triển khai các nhiệm vụ, giải pháp của bộ, ngành, địa phương trong thời gian tới. Qua đó, nhằm tạo chuyển biến rõ nét, xây dựng Việt Nam trở thành quốc gia có khả năng quản trị hiệu quả đối với các đe dọa an ninh phi truyền thống, bảo đảm an toàn cho nhân dân và xã hội, đồng thời đóng góp tích cực, trách nhiệm với cộng đồng quốc tế, góp phần phát triển đất nước bền vững, phục vụ hiệu quả nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Tại Hội nghị, Thượng tướng Lê Quốc Hùng, Uỷ viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an đã quán triệt tới Hội nghị nội dung Nghị quyết số 147/NQ-CP ngày 22/5/2025 của Chính phủ ban hành Chiến lược tổng thể quốc gia phòng ngừa, ứng phó với các đe doạ an ninh phi truyền thống đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 với 3 nội dung trọng tâm, cốt lõi: khái quát tình hình và kết quả phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống trong thời gian qua; khái quát quá trình xây dựng Chiến lược; một số nội dung trọng tâm của Nghị quyết 147/NQ-CP và phương hướng triển khai trong thời gian tới.

Tham luận tại Hội nghị, các đại biểu đã thống nhất nhận thức về các đe dọa an ninh phi truyền thống nổi lên hiện nay, cũng như hậu quả, hệ lụy nếu không được quản trị, kiểm soát hiệu quả. Từ đó, các đại biểu đã xác định công tác phòng ngừa, ứng phó với an ninh phi truyền thống là trách nhiệm, quyền lợi, nghĩa vụ trọng yếu, thường xuyên của cả hệ thống chính trị và toàn dân, dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp của Đảng và sự quản lý tập trung, thống nhất của Nhà nước.

 

Các đại biểu tham luận tại Hội nghị. 

Đồng thời, các đại biểu đã tập trung phân tích, đánh giá và đề xuất một số giải pháp nhằm ứng phó có hiệu quả đối với các đe doạ an ninh phi truyền thống như: Xây dựng cơ chế chỉ đạo, điều hành, điều phối từ Trung ương tới cơ sở, bảo đảm đồng bộ, tập trung, thống nhất, tinh gọn, hiệu quả; nâng cao năng lực dự báo chiến lược, quản trị quốc gia, ứng dụng khoa học, công nghệ trong giám sát, cảnh báo sớm; đẩy mạnh phát triển bền vững, hạn chế nguyên nhân phát sinh nguy cơ; đẩy mạnh chuyển đổi số, nghiên cứu phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại; tăng cường hợp tác quốc tế, tranh thủ nguồn lực tài chính, công nghệ, đào tạo nhân lực, chia sẻ kinh nghiệm.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính gửi tới các đồng chí đại biểu, khách quý và toàn thể Hội nghị lời chào trân trọng, lời thăm hỏi ân cần và lời chúc tốt đẹp nhất. Thủ tướng Chính phủ cho rằng, sự tham gia đầy đủ của lãnh đạo các cơ quan Trung ương, địa phương thể hiện sự quan tâm với chủ đề hôm nay; nhiều ý kiến phát biểu ngắn gọn, đúng vấn đề, thể hiện trách nhiệm và hiểu biết sâu về an ninh phi truyền thống.

Thủ tướng Chính phủ nêu rõ, Đảng và Nhà nước ta nhận thức sớm và đã ban hành nhiều nghị quyết chiến lược, xây dựng pháp luật để phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống từ Đại hội VIII và được bổ sung, hoàn thiện cho đến Đại hội XIII. Nêu ví dụ về các vấn đề có nguy cơ đe doạ an ninh phi truyền thống như: dịch bệnh, thiên tai, Internet, trí tuệ nhân tạo, an ninh năng lượng, an ninh lương thực, an ninh nguồn nước…, Thủ tướng nhấn mạnh cần nâng cao nhận thức về tính toàn dân, toàn diện, toàn cầu của an ninh phi truyền thống, không một quốc gia nào an toàn nếu quốc gia khác đang bị đe dọa. Vì vậy, phải đề cao chủ nghĩa đa phương, đoàn kết quốc tế để phòng ngừa và ứng phó có hiệu quả với các đe doạ an ninh phi truyền thống.

Phân tích mối quan hệ giữa phòng ngừa, ứng phó, dữ liệu và công nghệ, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, phòng ngừa phải chủ động, bền vững, là cơ bản, chiến lược, lâu dài. Ứng phó phải kịp thời, hiệu quả, vừa đột xuất, vừa thường xuyên. Muốn vậy, theo Thủ tướng phải nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo. Dự báo tốt chỉ có khi có nghiên cứu cơ bản, nắm chắc tình hình và đặc biệt là dựa trên dữ liệu và phân tích dữ liệu khoa học. Do đó để thực hiện tốt thì cần phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Nhấn mạnh nhiệm vụ trọng tâm, cụ thể trong thời gian tới, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị, Bộ Công an chủ trì, phối hợp Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch cùng hệ thống báo chí Trung ương, địa phương thực hiện tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức về tác động của an ninh phi truyền thống trong bối cảnh hiện nay đây là vấn đề lớn, toàn dân, toàn diện, toàn cầu, không quốc gia nào có thể tự giải quyết một mình. 

Tập trung rà soát, sửa đổi, bổ sung quy định phù hợp thực tiễn, đối với vấn đề mới phát sinh thì xây dựng pháp luật mới. Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, thể chế phải sống trong đời sống, đi vào cuộc sống. Đồng thời huy động tổng hợp các nguồn lực từ ngân sách nhà nước (đầu tư trọng tâm, trọng điểm, chống lãng phí), tăng cường hợp tác công – tư, và tranh thủ nguồn lực quốc tế.

Nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo dựa trên khoa học – công nghệ: dữ liệu lớn, AI, mạng lưới cảm biến… để mô hình hóa rủi ro, đánh giá tác động, dự báo xu hướng đe dọa. Mỗi ngành phải có dữ liệu của mình; đồng thời xây dựng cơ sở dữ liệu về an ninh phi truyền thống. Thủ tướng Phạm Minh Chính mong muốn, sau Hội nghị này, nhận thức của các cấp lãnh đạo được nâng lên, quan điểm, mục tiêu, giải pháp được cụ thể hóa và quán triệt, triển khai ngay tại cơ quan, đơn vị với tinh thần chủ động và tích cực.

Phát biểu đáp từ tại Hội nghị, thay mặt Đảng ủy Công an Trung ương và lãnh đạo Bộ Công an Bộ trưởng Lương Tam Quang trân trọng cảm ơn đồng chí Thủ tướng Chính phủ đã đến dự và chỉ đạo Hội nghị; cảm ơn các đồng chí lãnh đạo ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương đã tham dự, đóng góp tích cực vào thành công của Hội nghị.

Để triển khai Nghị quyết của Chính phủ có hiệu quả và thực hiện ý kiến chỉ đạo của đồng chí Thủ tướng tại Hội nghị quan trọng này, với vai trò là cơ quan thường trực, Bộ Công an cam kết phát huy vai trò trong điều phối, tham mưu, phối hợp liên ngành, bảo đảm việc triển khai Chiến lược đồng bộ, hiệu quả, kịp thời và phù hợp với tình hình thực tiễn.

Đối với các bộ, ngành và địa phương, Bộ Công an trân trọng đề nghị các đồng chí khẩn trương xây dựng kế hoạch hành động cụ thể, gắn kết chặt chẽ chiến lược an ninh phi truyền thống với các chiến lược, chương trình phát triển kinh tế – xã hội của quốc gia và địa phương, bám sát nhiệm vụ và tiến độ trong Kế hoạch 437 để triển khai Nghị quyết trong toàn hệ thống chính trị…