Vấn đề thiết kế, xây dựng và bố trí hợp lý các hạng mục trong căn hộ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong công tác phòng cháy, chữa cháy và thoát nạn. Để đảm bảo thuận lợi trong vận hành, sử dụng công trình và an toàn cho quá trình thoát nạn, khi tiến hành xây dựng công trình chúng ta cần quan tâm và chú ý đến một số vấn đề sau: 

- Trong căn hộ nên thiết kế, bố trí hai lối thoát nạn ra nơi an toàn. Nếu trong trường hợp không thể thiết kế hai lối thoát nạn tách biệt cho tòa nhà (đối với các nhà liền kề mặt phố) thì cần tính toán khả năng thoát nạn sang căn hộ hoặc các công trình liền kề (thông qua cửa sổ, ban công…) hoặc phải thiết kế, bố trí thang thoát hiểm lên mái của công trình.

- Không nên bịt kín các ban công, sân thượng của căn hộ bằng lồng sắt (với mục đích chống trộm). Nếu trường hợp bắt buộc phải làm lồng sắt thì nên thiết kế trên lồng sắt đó một ô cửa thoát ra ngoài và có sử dụng chốt hoặc khóa phía trong (Hình 2); chìa khóa của ô cửa thoát nạn nên đặt ở một nơi cố định và thông báo cho các thành viên trong gia đình biết để sử dụng khi cần thiết. 

- Không nên đặt các biển quảng cáo che kín toàn bộ mặt ngoài của ngôi nhà, vì các biển quảng cáo có hệ thống đèn chiếu sáng, hệ thống dây dẫn điện,… đây là những thiết bị có nguy cơ phát sinh cháy và gây cháy lan vào căn hộ và ra các công trình xung quanh. Đồng thời, nếu khi có cháy xảy ra trong căn hộ thì các biển quảng cáo sẽ là vật cản, làm cho người trong ngôi nhà không thể thoát ra ngoài; lực lượng chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ sẽ rất khó khăn khi tiếp cận để chữa cháy và cứu người đang bị kẹt trong nhà.

- Thiết kế hệ thống điện phải đảm bảo vừa tiện dụng vừa an toàn; phải lắp đặt các atomat tự ngắt chung cho tòa nhà, từng tầng, từng nhánh (hoặc từng phòng) và cho riêng các thiết bị tiêu thụ điện có công suất lớn (Hình 3).

- Trong căn hộ nên hạn chế việc sử dụng các vật liệu dạng tấm nhựa, mút xốp làm ốp trần, tường hoặc các vật liệu trang trí khác nhằm giảm thiểu nguy cơ đám cháy phát triển nhanh, lan rộng và phát sinh nhiều khói, khí độc.

- Nếu ngôi nhà có nhiều lớp cửa với các loại khóa khác nhau thì cần cố định nơi để chìa khóa; nên sử dụng loại khóa dạng chốt gạt hoặc chốt vặn để vừa đảm bảo chống trộm vừa dễ thao tác mở cửa khi có sự cố xảy ra.

- Trong căn hộ nên trang bị một số phương tiện có thể sử dụng để phá dỡ tạo lối thoát nạn (búa, rìu) và bình chữa cháy xách tay (bình khí CO2, bình bột MFZ) dùng để chủ động dập tắt đám cháy ngay từ khi mới phát sinh. Ngoài ra, trong các hộ gia đình nên trang bị một số mặt nạ phòng chống khói, khí độc (Hình 4) để có thể sử dụng khi có cháy nhằm tránh ngạt khói và thoát ra khỏi đám cháy an toàn.

- Tại các phòng hoặc các khu vực khác nhau trong căn hộ gia đình nên lắp đặt các đầu báo cháy tự động không dây (đầu báo cháy cảm biến nhiệt hoặc cảm biến khói) (Hình 5). Nên lựa chọn chủng loại các đầu báo cháy có kết nối với nhau bằng tín hiệu không dây (wifi,…) để khi có sự cố cháy ở một phòng hoặc khu vực bất kỳ, đầu báo cháy tại khu vực đó sẽ làm việc, tín hiệu báo cháy sẽ được phát đến tất cả các khu vực còn lại và khi đó toàn căn hộ sẽ được báo động để mọi người cùng biết và di chuyển ra nơi an toàn.

- Mỗi gia đình nên thiết lập một kế hoạch với sơ đồ thoát hiểm từ căn hộ ra nơi an toàn và phổ biến đến tất cả các thành viên biết để chủ động thoát nạn khi có sự cố cháy bất ngờ xảy ra (Sơ đồ hình 6). Thực tế khi xảy ra cháy, khói từ đám cháy bao phủ, làm cho chúng ta bị hạn chế tầm nhìn, vì vậy khi có kế hoạch và bản sơ đồ thoát nạn, các thành viên sẽ hình dung được các phương án thoát nạn theo lối chính (cửa ra vào chính), hoặc lối dự phòng (cửa sổ, cửa ra ban công…) hoặc lối khẩn cấp để ra nơi an toàn.

Lưu ý: Ngoài việc nắm rõ được kế hoạch và sơ đồ thoát nạn ra khỏi căn hộ, thì các thành viên trong gia đình cần thống nhất địa điểm tập kết sau khi thoát ra bên ngoài. Điều này sẽ giúp mọi người trong gia đình biết có còn ai bị mắc kẹt trong đám cháy hay không, từ đó thông báo đến lực lượng cứu nạn, cứu hộ chuyên nghiệp để kịp thời vào cứu.