Nhận diện khó khăn, thách thức
Tuyến biên giới trên địa bàn tỉnh Gia Lai có nhiều đường mòn, lối mở, tiềm ẩn nguy cơ các đối tượng lợi dụng để mua bán, vận chuyển ma tuý từ Campuchia vào Việt Nam. Đặc biệt, các đối tượng lợi dụng khu vực rừng núi, nương rẫy không có người qua lại để trồng cây thuốc phiện nhằm tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng.
Bên cạnh đó, một số người dân ở các thôn làng trên tuyến biên giới của tỉnh Gia Lai có quan hệ thân tộc, kết hôn với công dân của huyện Ozadao, tỉnh Ratanakiri (Campuchia). Đặc biệt, đa phần đời sống bà con khu vực biên giới còn nhiều khó khăn, nhận thức về pháp luật cũng như tác hại từ ma tuý còn hạn chế. Một bộ phận thanh thiếu niên thích ăn chơi, đua đòi, lười lao động, trong khi đó, nhiều gia đình quá chú tâm làm ăn phát triển kinh tế, thiếu quan tâm quản lý, giáo dục con em hoặc phương pháp giáo dục, quản lý chưa phù hợp.
 |
| Công an xã Ia Chía, huyện Ia Grai phối hợp với các đơn vị yêu cầu những trường hợp nghi vấn test kiểm tra ma tuý để có biện pháp kiểm soát, ngăn chặn. |
Hiện nay, trên địa bàn 3 huyện biên giới có gần 200 đối tượng liên quan đến ma tuý, chủ yếu là thanh thiếu niên. Địa bàn rộng, dân cư thưa, nhiều đối tượng ở địa phương khác lợi dụng, móc nối với các đối tượng trên địa bàn để mua bán trái phép chất ma tuý. Đơn cử, tại xã Ia Chía, huyện Ia Grai, sau gần 7 tháng thực hiện kế hoạch chuyển hoá địa bàn xây dựng “xã biên giới sạch về ma tuý”, Công an xã đã phối hợp với Đội Cảnh sát điều tra tội phạm Hình sự - Kinh tế - Ma tuý Công an huyện và tổ công tác Bộ đội Biên phòng tiến hành test ma tuý đối với hơn 70 lượt thanh thiếu niên, qua đó phát hiện nhiều trường hợp dương tính với chất ma tuý.
Thiếu tá Rơ Châm Thung - Phó trưởng Công an xã Ia Chía, huyện Ia Grai cho biết: “Khi chúng tôi xác định được những trường hợp dương tính với chất ma tuý đã tiến hành lập hồ sơ để quản lý; đồng thời phối hợp chặt chẽ với gia đình để thực hiện tuyên truyền và quản lý con em. Tuy nhiên, công tác này cũng gặp không ít khó khăn. Thanh thiếu niên dương tính với chất ma tuý ở độ tuổi còn nhỏ (15 đến 20 tuổi) bỏ học giữa chừng, thường xuyên theo cha, mẹ lên rẫy hàng tuần mới về làng.
 |
| Thông qua việc test ma tuý, cơ quan Công an phát hiện nhiều trường hợp tái sử dụng ma tuý và lập hồ sơ đưa vào diện quản lý. |
Vì vậy việc tiếp xúc để tuyên truyền cũng như thường xuyên gọi hỏi, răn đe, giáo dục cá biệt gặp khó khăn. Hơn nữa, thanh thiếu niên các làng thường lợi dụng những lúc đám cưới, đám hỏi và các lễ hội, sự kiện theo phong tục của bà con người đồng bào dân tộc thiểu số để tụ tập sử dụng ma tuý; nhận thức về ma tuý của cha mẹ các em cũng rất hạn chế…thậm chí nhiều gia đình kinh tế khó khăn nhưng nuông chiều con em quá mức, dẫn đến các em sa ngã vào ma tuý và có các hành vi vi phạm pháp luật”.
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền
Để thực hiện hiệu quả công tác chuyển hóa địa bàn, xây dựng “xã biên giới sạch về ma túy”, Công an 7 xã biên giới tổ chức tốt công tác điều tra cơ bản, nhận diện những bất cập, khó khăn để tập trung xác định những nội dung công tác trọng tâm, tham mưu cho lãnh đạo Công an huyện và Đảng uỷ, UBND các xã chỉ đạo các ban, ngành và cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc giải quyết tận gốc căn nguyên các vấn đề phức tạp phát sinh.
Trong đó, Công an 7 xã đã tham mưu thành lập các tổ công tác tuyên truyền gồm Công an, Bộ đội Biên phòng và đại diện các ban, ngành, đoàn thể của xã; phối hợp thôn trưởng, bí thư chi bộ thôn, làng tổ chức hơn 50 buổi tuyên truyền tập trung, thu hút hơn 9.000 lượt người tham dự và hàng trăm lượt tuyên truyền cá biệt đối với các gia đình có trường hợp con em sử dụng ma tuý và nghi vấn sử dụng ma tuý.
 |
| Tổ công tác xã Ia Chía, huyện Ia Grai tuyên truyền cá biệt tại cơ sở. |
Ông Rơ Ma Jớp - Chủ tịch MTTQVN xã Ia Chía, Ia Grai khẳng định: “Với nhiệm vụ được phân công, chúng tôi phối hợp thường xuyên, chặt chẽ với Công an, Bộ đội Biên phòng để làm tốt công tác tuyên truyền tập trung cũng như tuyên truyền cá biệt. Trong đó, chú trọng đến những gia đình có con em đã từng dương tính với chất ma tuý để nói cho bậc phu huynh biết ma tuý sẽ đẩy các em vào con đường nghiện ngập, không những huỷ hoại cuộc đời và tương lai của các em mà còn gây nhiều hệ luỵ và hành vi vi phạm pháp luật khác như trộm cắp, gây rối trật tự công cộng, ảnh hưởng đến cuộc sống bình yên của gia đình và xã hội. Bước đầu, bà con cũng đã hiểu về tác hại của ma tuý và ý thức hơn trong công tác quản lý con em mình. Tuy còn nhiều khó khăn, nhưng với quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị tôi tin rằng, nhận thức về tác hại của ma tuý và các biện pháp phòng ngừa ma tuý của mỗi người dân sẽ được nâng lên”.
Tham gia tổ công tác tuyên truyền phòng, chống ma tuý, chị Rơ Mah Nhung - Bí thư Đoàn thanh niên xã Ia Chía, huyện Ia Grai rút ra những kinh nghiệm, cách làm hay để triển khai thực hiện, chị tâm sự: “Qua thực hiện nhiệm vụ, tôi nhận thấy, nhiều thanh thiếu niên người đồng bào dân tộc thiểu số nằm trong diện sử dụng và nghi vấn sử dụng ma tuý, họ thường tụ tập theo từng nhóm, không có công ăn việc làm ổn định và không tham gia vào tổ chức Đoàn thanh niên. Vì vậy, tôi đã tham mưu kế hoạch vận động các em tham gia sinh hoạt Đoàn thanh niên, đồng thời thường xuyên tổ chức các sân chơi, giao lưu văn nghệ, thể thao; các chi đoàn ở thôn, làng sẽ tổ chức lao động để gây quỹ phục vụ hoạt động. Bên cạnh đó, chủ động tham mưu cho Đảng uỷ, UBND xã chỉ đạo các ban, ngành liên hệ việc làm tại các công ty, doanh nghiệp để hướng cho các em có công việc và thu nhập ổn định, tránh tụ tập dẫn đến sử dụng ma tuý”.
 |
| Công an xã Ia Chía tiếp xúc tranh thủ già làng Rơ Châm Chích Làng Peng. |
Anh Puih Noang – làng Beng, xã Ia Chía, huyện Ia Grai có con trai Puih T (15 tuổi), nghi vấn sử dụng ma tuý được Công an xã đề nghị test, kiểm tra ma tuý kết quả T dương tính với chất ma tuý nên đã lập hồ sơ đưa vào diện theo dõi, quản lý. Anh Noang chia sẻ: “Được tổ công tác của xã đến tuyên truyền, giờ tôi đã hiểu chất ma tuý rất nguy hiểm, ảnh hưởng đến con của mình, nếu gia đình quản lý không tốt để cháu nghiện ma tuý thì coi như tương lai của cháu chẳng còn. Tôi hứa sẽ khuyên bảo con mình, không để nó tự ý đi chơi, nếu thấy cháu có biểu hiện sử dụng ma tuý, tôi báo với Công an xã để có cách xử lý, chỉ mong nó từ bỏ hẳn việc sử dụng ma tuý”.
Phát huy vai trò của người uy tín
Trong công tác tuyên truyền, vận động người dân nêu cao ý thức phòng, chống ma tuý trên địa bàn các xã biên giới thì già làng, người uy tín, chức sắc tôn giáo đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Thời gian qua, Công an và Bộ đội Biên phòng đã chủ động tranh thủ, tiếp xúc hơn 200 lượt già làng, người uy tín, chức sắc tôn giáo để vận động họ phối hợp tuyên truyền, nâng cao nhận thức trong nhân dân về ma tuý.
Già làng Siu Long, trú làng Goong, xã Ia Púch, huyện Chư Prông năm nay 79 tuổi, cả đời gắn bó với vùng biên giới, chứng kiến bao thăng trầm, đổi thay, phát triển về mọi mặt như điện, đường, trường, trạm của vùng biên giới; đời sống kinh tế bà con cũng được nâng lên, già Long rất vui mừng. Thế nhưng, trước sự len lỏi, xâm nhập của ma tuý vào một bộ phận thanh thiếu niên ở vùng biên giới đã làm già trăn trở, lo lắng.
Già Siu Long tâm sự: “Trước đây, địa bàn xã biên giới này không có ma tuý, những năm gần đây một số đối tượng lợi dụng địa bàn để mua bán, sử dụng ma tuý bản thân tôi rất lo lắng. Vừa qua, được Công an xã và tổ công tác Bộ đội biên phòng đến cung cấp cho già thông tin liên quan đến ma tuý trên địa bàn và kế hoạch tuyên truyền, đấu tranh ngăn chặn ma tuý. Với trách nhiệm của mình, già thường xuyên phối hợp để tuyên truyền vận động bà con phải nêu cao cảnh giác, nếu phát hiện trường hợp nghi vấn phải báo ngay cho cơ quan chức năng vào cuộc xử lý; phải thực sự quan tâm quản lý con cái, không để các cháu tụ tập sử dụng ma tuý dẫn đến phạm tội, gây ảnh hưởng đến gia đình và sự bình yên của dân làng”.
 |
| Ông Ksor Lam – Chấp sự Chi hội Plei Chan, Hội thánh Tin lành Việt Nam (miền Nam) nêu cao quyết tâm cùng lực lượng Công an và các ngành chức năng tuyên truyền cho bà con hiểu và tránh xa ma tuý. |
Già làng Rơ Châm Chích, trú tại làng Peng, xã Ia Chía, huyện Ia Grai cho rằng: “Cơ quan chức năng cần xử lý nghiêm đối với các đối tượng liên quan đến sử dụng và mua bán ma tuý để răn đe cá biệt và phòng ngừa chung. Những trường hợp thanh thiếu niên đã tham gia sử dụng ma tuý, bản thân tôi sẽ tổ chức họp làng để đưa những trường hợp này ra kiểm điểm trước dân, nếu còn tái vi phạm sẽ xử phạt theo pháp luật và lệ làng, cha mẹ các cháu phải chịu trách nhiệm. Bên cạnh đó, tôi cũng tranh thủ thời gian để tiếp xúc, gặp gỡ các gia đình có con em từng sử dụng ma tuý để khuyên họ có biện pháp cụ thể để răn đe, giáo dục giúp các cháu nhận thức được hậu quả khi “dính” vào ma tuý”.
Được Công an xã Ia Pnôn, huyện Đức Cơ phổ biến chủ trương về xây dựng “xã biên giới sạch về ma tuý”. Trên tinh thần “sống tốt đời, đẹp đạo”, ông Ksor Lam – Chấp sự Chi hội Plei Chan, Hội thánh Tin lành Việt Nam (niềm Nam) đã thông qua sinh hoạt tôn giáo kết hợp tuyên truyền nói cho bà con hiểu tác hại và những hệ luỵ từ ma tuý để bà con cảnh giác. Ông Ksor Lam chia sẻ: “Hàng tuần, trong các buổi sinh hoạt điểm nhóm, tôi dành thời gian để tuyên truyền pháp luật cho bà con, nói cho bà con biết tác hại từ ma tuý; những gia đình có thanh thiếu niên phải ký cam kết quản lý chặt con mình đi đâu, làm gì phụ huynh phải biết được. Bên cạnh đó Công an xã Ia Pnôn cũng thường xuyên phối hợp với chúng tôi để thực hiện công tác tuyên truyền, đến nay chưa phát hiện trường hợp con em trong giáo dân liên quan đến ma tuý; bà con rất tin tưởng vào chính quyền địa phương luôn chấp hành tốt pháp luật”.
Kỳ 1. Hệ lụy khi ma túy xâm nhập vùng biên